ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8
ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ
Αυτοκρατορικοί χρόνοι: η ιστορική περίοδος κατά την οποία η Ρώμη ασκεί την εξουσία της με βάση το αυτοκρατορικό σύστημα διακυβέρνησης. Συμβατικά όρια: 31 π.Χ. (ναυμαχία στο Άκτιο) – 330 μ.Χ. (μεταφορά της πρωτεύουσας του κράτους από τη Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη). Η πνευματική παραγωγή πιο σημαντική τους 2 πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες, βασίζεται στην παιδεία και αναπτύσσεται προς δύο κατευθύνσεις: τη φιλοσοφία και τη ρητορική.
8.1 Παιδεία
Η Ρωμαϊκή εξουσία χρησιμοποίησε την ελληνική παιδεία ως ενοποιητικό στοιχείο μεταξύ των διαφορετικών λαών και εθνοτήτων που έπρεπε να κυβερνήσει. Η ρωμαϊκή διοίκηση στηριζόταν στους εύπορους πολίτες των οποίων η παιδεία εκ των προτέρων βασιζόταν στην ελληνική παιδεία και ειδικότερα στην ελληνική πολιτιστική δημιουργία της κλασικής εποχής μέσα από δύο εργαλεία, τη φιλοσοφία και τη ρητορική. Η επίμονη στροφή προς την παιδεία των κλασικών χρόνων ονομάστηκε κλασικισμός.
8.2 Φιλοσοφία και ρητορική στην υπηρεσία της παιδείας
Τα σπουδαιότερα φιλοσοφικά ρεύματα αυτή την εποχή: Ακαδημία (πλατωνική παράδοση), Περίπατος (αριστοτελική παράδοση), Στωικοί, Επικούρειοι, Κυνικοί, σκεπτικισμός (αμφισβήτηση της δυνατότητας πρόσβασης στη γνώση) και εκλεκτικισμός (τάση για επιλεκτική υιοθέτηση απόψεων από διαφορετικά ρεύματα).
Η Ρητορική διχάζεται ανάμεσα στον ασιανισμό (περίτεχνο, φορτωμένο, βαρύ ύφος) και τον αττικισμό (λιτότερο ύφος, ως αντίδραση στον ασιανισμό, υπέρ της καθαρότητας και της σαφήνειας).
Όλες οι μορφές λογοτεχνικής έκφρασης επηρεάζονται από την κυριαρχία της φιλοσοφίας και της ρητορικής στην παιδεία, οπότε τα πρώτα πνευματικά δημιουργήματα συνήθως είναι καλά επεξεργασμένα προγυμνάσματα (ασκήσεις για την υποστήριξη ή ανασκευή μιας θέσης) και πολλά πνευματικά δημιουργήματα της εποχής έχουν πρωτίστως παιδαγωγική ή διδακτική σκοπιμότητα.
8.3 Δεύτερη σοφιστική και σοφιστές
Ο όρος Δεύτερη Σοφιστική οφείλεται στο Φιλόστρατο Β, που έτσι δήλωσε τις τάσεις της ρητορικής από τον Αισχίνη και μετά, άρα σε αντιδιαστολή με την παλαιότερη ρητορική του Γοργία. Οι νεότεροι μελετητές με τον όρο αυτό ορίζουν τα έργα τέχνης και λόγου από τον 1ο ως τον 3ο αι. μ.Χ. με περίοδο ακμής τον 2ο αιώνα.
Σοφιστής σ’ αυτό το πλαίσιο είναι ο δάσκαλος του ελληνικού παιδευτικού ιδεώδους, που ανήκει συνήθως σε κάποιο φιλοσοφικό ρεύμα και χρησιμοποιεί τις μεθόδους της ρητορικής. Προάγει συνήθως πέραν της παιδείας και την ατομική του ευμάρεια και φήμη και συχνά ενισχύει έμμεσα τη ρωμαϊκή διοίκηση αλλά και διευκολύνει άμεσα την ελληνόφωνη πνευματική παραγωγή.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Δραστηριότητα 1
Εξυπηρετούσε τους σκοπούς της Ρώμης γιατί ήταν ενοποιητικό στοιχείο για τους διαφορετικούς λαούς και εθνότητες. Εξασφάλισε μια νέα ελληνόφωνη πολιτιστική δημιουργία προσαρμοσμένη στα δεδομένα της εποχής.
Δραστηριότητα 2
Ασιανισμός: περίτεχνο ύφος ρητορικού λόγου φορτωμένου με σχήματα, που επιζητεί το φραστικό εντυπωσιασμό και οφείλει το όνομά του στις ρητορικές σχολές της Μ. Ασίας όπου και αναπτύχθηκε.
Αττικισμός: το λιτότερο ύφος ρητορικού λόγου, που αναπτύχθηκε ως αντίδραση στον ασιανισμό και επεδίωκε την καθαρότητα και τη σαφήνεια. Είχε ως πρότυπο την πρώιμη αττική ρητορεία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου