Θ.Ε. Αρχαία Ελληνική και Βυζαντινή Φιλολογία
ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2009
Θέμα 1ο
Να προσδιορίσετε τις βασικές αρχές της ιστοριογραφίας των Ηροδότου, Θουκυδίδη και Πολυβίου, όπως αυτές διαφαίνονται στα προοίμια των ιστοριών τους. Ποιες ομοιότητες και βασικές διαφορές διακρίνετε μεταξύ τους;
Ο Ηρόδοτος από την Αλικαρνασσό εκθέτει εδώ τις έρευνές του, για να μην ξεθωριάσει με τα χρόνια ό,τι έγινε από τους ανθρώπους, μήτε έργα μεγάλα και θαυμαστά, πραγματοποιημένα άλλα από τους Έλληνες και άλλα από τους βαρβάρους, να σβήσουν άδοξα• ιδιαίτερα γίνεται λόγος για την αιτία που αυτοί πολέμησαν μεταξύ τους.
(προοίμιο, μτφρ. Δ.Ν. Μαρωνίτη)
Θουκυδίδης ο Αθηναίος, έγραψε την ιστορίαν του πολέμου μεταξύ των Πελοποννησίων και Αθηναίων. Την συγγραφήν αυτού ήρχισεν ευθύς εξ αρχής της εκρήξεώς του, διότι προείδεν ότι θ’ απέβαινε μεγάλος και περισσότερον αξιομνημόνευτος από κάθε προηγούμενον πόλεμον, και εσυμπέρανε τούτο από το γεγονός ότι αμφότερα τα κράτη κατήρχοντο εις αυτόν, ενώ ευρίσκοντο εις την ακμήν της παντός είδους στρατιωτικής δυνάμεώς των, και ότι έβλεπε τους λοιπούς Έλληνας είτε τασσομένους αμέσως, είτε διανοουμένους τουλάχιστον να ταχθούν προς το εν ή το άλλο μέρος.
(Ιστορίαι 1.1.1, μτφρ. Ελ. Βενιζέλου)
Aν οι προηγούμενοι ιστοριογράφοι δεν είχαν επαινέσει την Ιστορία, θα ήταν ίσως αναγκαίο να παρακινώ κάθε άνθρωπο να διαλέγει για μελέτη και να επιδοκιμάζει πραγματείες όπως αυτή εδώ, αφού τίποτε δεν διορθώνει ευκολότερα τους ανθρώπους όσο η γνώση του παρελθόντος. Όμως όχι λίγοι ούτε με δυο λόγια, μα όλοι οι ιστοριογράφοι, για να μιλήσω γενικά, αρχίζουν και τελειώνουν με αυτό. Λένε δηλαδή πως η γνώση της Ιστορίας είναι η πιο σωστή παιδεία και προπόνηση για την πολιτική δράση, και η μνήμη των συμφορών, που βρήκαν ξαφνικά τους άλλους, μας διδάσκει με τρόπο μοναδικά χειροπιαστό να υποφέρουμε γενναία τις μεταβολές της τύχης. Είναι όμως φανερό πως κανένας δεν θα θεωρούσε σωστό να λέει τα ίδια πράγματα, που έχουν κιόλας διατυπωθεί ωραία από πολλούς ‒και πιο πολύ εγώ. Άλλωστε είναι τόσο απίστευτα τα γεγονότα που αποφάσισα να εξιστορήσω, ώστε από μόνα τους αποτελούν αρκετή πρόκληση και παρόρμηση για όλους, νέους και γέρους, να μελετήσουν το ιστορικό μου έργο. Γιατί ποιος άνθρωπος είναι τόσο ελαφρόμυαλος ή πνευματικά οκνός, που να μη θέλει να μάθει πώς και από τι λογής πολίτευμα νικήθηκαν σχεδόν όλα τα έθνη της οικουμένης σε διάστημα μικρότερο από πενήντα τρία χρόνια και βρέθηκαν κάτω από τη ρωμαϊκή κυριαρχία, πράγμα μοναδικό στην ιστορία; Και ποιος είναι τόσο παθιασμένος με άλλα θεάματα ή μελέτες, ώστε να θεωρήσει σπουδαιότερο κάτι άλλο παρά τη γνώση των γεγονότων αυτών;
(Ιστορίαι 1.1.1-6, μτφρ. Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλου)
Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 20 σειρές (2,5 μονάδες)
Θέμα 2ο
Ποια είναι τα είδη της αρχαίας ελληνικής λυρικής ποίησης; Να αναφέρετε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του καθενός σημειώνοντας τουλάχιστον δύο εκπροσώπους για κάθε είδος.
Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 20 σειρές (2,5 μονάδες).
Θέμα 3ο
Να σχολιάσετε τους παρακάτω όρους σε 3-5 περίπου σειρές τον καθένα:
Δις κατηγορούμενος, Τηλεμάχεια, επιδεικτικοί λόγοι, ψυχωφελείς διηγήσεις, ελληνιστική Κοινή
(2,5 μονάδες/ 0,5 ο κάθε όρος)
Θέμα 4ο
Τι γνωρίζετε γενικά για τον κανόνα ως είδος της βυζαντινής υμνογραφίας και τα χαρακτηριστικά του; Για ποιους λόγους αντικατέστησε το κοντάκιο και ποιοι ήταν οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι του είδους;
Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 20 σειρές (2,5 μονάδες)
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2009
Θέμα 1ο
α) Οι παρακάτω στίχοι ανήκουν στην απάντηση του Έκτορα στα λόγια της γυναίκας του Ανδρομάχης λίγο πριν ξεκινήσει για τη μάχη. Ποια στοιχεία του ηρωικού κώδικα αξιών εντοπίζετε στο απόσπασμα;
440
445
450
455 Της αποκρίθηκεν αμέσως ο μέγας κορυθαίολος Έκτωρ:
«Όλα που λες, γυναίκα, είναι και μέλημα δικό μου• κι όμως
αισχύνομαι τους Τρώες, τις Τρωάδες με τον μακρόσυρτό τους πέπλο,
αν είναι να φανώ δειλός, για ν’ αποφύγω τον κίνδυνο της μάχης.
Αλλά κι η ίδια μου η καρδιά το θέλει, έτσι που έμαθα
να δείχνομαι γενναίος, και πάντα πρώτος με τους Τρώες
να μάχομαι, να υπερασπίζομαι το κλέος του πατέρα μου,
και το δικό μου κλέος.
Ωστόσο τώρα το βλέπω καθαρά, το προαισθάνονται ψυχή και νους•
έρχεται η μέρα που θα χαθεί η άγια Τροία,
ο Πρίαμος και ο λαός του εμπειροπόλεμου Πριάμου.
Κι όμως δεν με πονεί τόσο η τύχη που θα βρει τους Τρώες,
μήτε τη μάνα μου Εκάβη, τον Πρίαμο τον ίδιο
που τώρα βασιλεύει, μήτε τ’ αδέλφια μου, γενναία και πολλά,
όταν θα κυλιστούν στη σκόνη απ’ τον εχθρό μας σκοτωμένα•
όσο πονώ για σένα, που κάποτε χαλκοντυμένος
Αχαιός μαζί του θα σε σέρνει δακρυσμένη, που θα σε κάνει σκλάβα,
μια ελεύθερη.
(Ιλιάδα Ζ 440-455, μτφρ. Δ. Ν. Μαρωνίτης)
β) Τι γνωρίζετε για τους αφηγηματικούς τρόπους και τις τεχνικές των ομηρικών επών;
Η απάντηση και για τα δύο ερωτήματα να μην υπερβαίνει τις 30 σειρές
(3 μονάδες, 1,5 για κάθε ερώτημα)
Θέμα 2ο
Ποια είναι τα γνωρίσματα της ποίησης του Καλλίμαχου;
Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 20 σειρές (2,5 μονάδες)
Θέμα 3ο
Να σχολιάσετε τους παρακάτω όρους σε 3-5 περίπου σειρές τον καθένα:
επιστολάρια, Βίοι παράλληλοι, Ίαμβος γυναικών, Κύρου παιδεία
(2 μονάδες/ 0,5 ο κάθε όρος)
Θέμα 4ο
Τι γνωρίζετε για το ποίημα του 12ου αιώνα που είναι γνωστό με το όνομα Σπανέας; Ποια άλλα έργα της ίδιας εποχής ανήκουν στη δημώδη μεσαιωνική γραμματεία;
Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 20 σειρές (2,5 μονάδες)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου