ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11
ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ
11.1 Ο βίος του Λουκιανού
Γεννήθηκε στα Σαμόσατα της Κομμαγηνής (Συρία) γύρω στο 120-125 μ.Χ. Είναι γέννημα της εποχής του, σατιρικός, προσφέρει γέλιο με σοβαρό ύφος (εξ ου και ο χαρακτηρισμός του κατά την αρχαιότητα σπουδογέλοιος), ξεπέρασε τα έργα του παρελθόντος, δεν τα μιμήθηκε. Δείγμα της ωριμότητάς του η δημιουργία του σατιρικού διαλόγου.
Δε γνωρίζουμε πολλά πράγματα για τη ζωή του, καθώς οι σύγχρονοί του δε μίλησαν γι’ αυτόν. Οι πληροφορίες μας προέρχονται από τα δικά του έργα. Στο έργο του Ενύπνιον αναφέρεται στο ενύπνιον (όνειρο) που είδε όταν ήταν παιδί και τον κατηύθυνε στην παιδεία. Στο Δις κατηγορούμενος ο Λουκιανός κατηγορείται αφενός από τη Ρητορική γιατί την εγκατέλειψε και μεταπήδησε στη Φιλοσοφία, αφετέρου από το Διάλογο (το φιλοσοφικό) γιατί τον πρόσβαλε μετατρέποντάς τον σε σατιρικό. Ο Λουκιανός απολογείται και υποστηρίζει αφενός ότι η μεν Ρητορική τότε βρισκόταν σε παρακμή (επικράτηση ασιανισμού και υπεραττικισμού αντί του ορθού κατ’ αυτόν μετριοπαθούς αττικισμού), αφετέρου ότι στην περίοδο της ωριμότητάς του έπρεπε πλέον να αφήσει τα δικαστήρια και τις ρητορείες και να στραφεί στον ήρεμο Διάλογο (όχι στη φιλοσοφία, δεν ακολούθησε κάποια σχολή της εποχής, αλλά έκανε το φιλοσοφικό Διάλογο δικό του εκφραστικό όργανο που ανταποκρινόταν περισσότερο στην καθημερινότητα).
Δημιουργία σατιρικού διαλόγου: ο Λουκιανός υποστήριζε (στα Δις κατηγορούμενος, Βάκχος και Ζεύξις,...) ότι έλεγε έτσι τις αλήθειές του με διασκεδαστικό τρόπο, με τη μορφή του διαλόγου πετύχαινε το τερπνό ενώ με το περιεχόμενο το ωφέλιμο. Ανέμειξε το σοβαρό με το αστείο (παράδοση του σκώμματος, της λοιδορίας, της κωμωδίας, του Μένιππου) σε σωστή αναλογία για να έχει το κατάλληλο αποτέλεσμα κι όχι κάτι το τερατώδες (έναν ιπποκένταυρο). Ο διάλογός του υπηρέτησε την καθημερινότητα Πέθανε μετά το 180 μ.Χ.
