Παρασκευή 27 Αυγούστου 2021

27 Αυγούστου 1922: Η Σμύρνη μάνα καίγεται...

 27 Αυγούστου 1922 (8 Σεπτεμβρίου 1922 με το νέο ημερολόγιο) τα τελευταία ελληνικά τμήματα εγκαταλείπουν τη Σμύρνη.

Στις 11:00 περίπου, η εμπροσθοφυλακή του τουρκικού ιππικού, ένα τμήμα 400 ατάκτων ιππέων, εισέρχεται στην πόλη.

Λίγες ώρες αργότερα οι δυνάμεις ενισχύονται από μια μεραρχία πεζικού υπό την διοίκηση του αρχηγού της 1ης τουρκικής στρατιάς Νουρεντίν πασά

Οι Τούρκοι πυρπολούν την πόλη και προβαίνουν σε σφαγές του ελληνικού πληθυσμού της. Μεταξύ των σφαγιασθέντων είναι και ο Μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος.

Η πυρκαγιά θα συνεχιστεί έως τις 3 Σεπτεμβρίου, μεταβάλλοντας την πόλη σε σωρό ερειπίων.

Oι Τούρκοι μπαίνουν στην Σμύρνη
Το τι ακολούθησε το περιγράφουν με τις εξαιρετικές τους πένες τρεις συγγραφείς -δύο ξένοι και η Διδώ Σωτηρίου- κι ένας διπλωμάτης.

Το “Παρίσι της Μέσης Ανατολής” καταστράφηκε από τις ορδές των βαρβάρων του Κεμάλ…

Η κεμαλική τουρκική δημοκρατία “γεννιόταν” με τον μοναδικό τρόπο που θα μπορούσε να “γεννηθεί”: με φρίκη και αίμα.Κι όπως γεννήθηκε έτσι συνεχίζει να πορεύεται στην περιοχή.Είτε με κεμαλιστές,είτε με ισλαμιστές…

Η “Γκιαούρ Ιζμίρ” καίγεται…
Στην απερίγραπτη σύγχυση και στον τρόμο που ήδη επικρατούσε είχε τώρα προστεθεί και η φρίκη της πυρκαγιάς που θρασομανούσε, μιας πυρκαγιάς που κατέτρωγε τα πάντα στο περάσμά της. Η Γκιαούρ Ιζμίρ, η «άπιστη» Σμύρνη, όπως την αποκαλούσαν οι Τούρκοι, ήταν καταδικασμένη.

Πριν και ύστερα από την κατάληψη, οι κάτοικοι της πόλης συσσωρεύονταν στη μακριά προκυμαία εκλιπαρώντας να επιβιβαστούν σε οποιοδήποτε πλεούμενο μπορούσε και ήθελε να τους πάρει.

Όμως, με την πόλη αγκαλιασμένη από τις φλόγες, η προκυμαία είχε πλημμυρίσει απ’ όλους όσοι είχαν μοναδική τους ελπίδα τη φυγή.

Είναι αδύνατον να αναφερθούν ακριβείς αριθμοί αναφορικά με την καταστροφή της Σμύρνης, αλλά, διασταυρώνοντας τις πληροφορίες της μιας Αρχής με αυτές των άλλων, υπολογίζεται ότι περίπου 100.000 άτομα σφαγιάστηκαν, 280.000 είχαν συνωστισθεί στην προκυμαία ικετεύοντας για τη σωτηρία τους και 160.000 ακόμα εκτοπίστηκαν από τους Τούρκους στο εσωτερικό για να μην ξαναφανούν ποτέ.

Οι λεπτομέρειες πάνω σ’ αυτά είναι τόσο πολλές, ώστε κάθε περιγραφή θα ήταν ατελής. Είναι ένας πίνακας πολύ μεγάλος και πολύ φρικτός για να τον ζωγραφίσει κανείς.

Οι μαθήτριες του Αμερικανικού Κολεγιακού Ινστιτούτου κι εκείνες της Αρμενικής Σχολής Θηλέων, που βρισκόταν απέναντι, έπεσαν στα χέρια των Τούρκων.

Μαζί τους βρίσκονταν 1.300 πρόσφυγες, που είχαν καταφύγει στα κτίρια του κολεγίου.

Είναι πολύ οδυνηρό να αναλογίζεται κανείς την τύχη αυτών των κοριτσιών, που εκπαιδεύονταν σ’ ένα αμερικανικό ίδρυμα σύμφωνα με τα αμερικανικά ιδανικά και τον αμερικανικό τρόπο σκέψης και βρέθηκαν στο έλεος ανθρώπων ανελέητων, που συνδύαζαν τη θηριωδία του Μογγόλου με την πανούργα σκληρότητα της κατώτερης ανατολίτικης κάστας.

πηγή: Ιερά Μονοπάτια


Τετάρτη 25 Αυγούστου 2021

Ο θησαυρός της Βακτριανής στο Αφγανιστάν που συνδέεται με τον Μεγαλέξανδρο κινδυνεύει από τους Ταλιμπάν

  

Η Αφροδίτη με τον μικρό Έρωτα. Ο Διόνυσος και η Αριάδνη καβάλα σε λιοντάρια. Τρίτωνες πάνω σε δελφίνια και μικροί Ερωτιδείς που ιππεύουν ψάρια. Η θεά Αθηνά. Η θεά Κυβέλη. Πολεμιστές με ελληνική πανοπλία… Ανθρώπινες μορφές, δράκοι, πουλιά, μυθικά ζώα σμιλεμένα σε χρυσό και σκαλισμένα σε ελεφαντόδοντο, κοσμήματα μεγάλης τέχνης που μιλούν για μύθους πανάρχαιους και δείχνουν το αρχαίο παρελθόν, που στα βάθη της Ανατολής συνδέεται με την Ελλάδα και τον Μέγα Αλέξανδρο.

Για τον περίφημο θησαυρό της Βακτριανής ο λόγος, που έφερε στο φως ο ελληνικής καταγωγής αρχαιολόγος – θρύλος, Βίκτωρ Σαριγιαννίδης και σήμερα βρίσκεται στα θησαυροφυλάκια της Καμπούλ (όπως γνωρίζουμε τουλάχιστον), που έχει καταληφθεί από τους Ταλιμπάν. Θα τα βρουν; Θα τα πουλήσουν; Θα τα μοιράσουν μεταξύ τους; Θα τα λειώσουν για να εκμεταλλευτούν το χρυσό; Άγνωστο. Η πείρα για τον τρόπο, που οι ακραίοι ισλαμιστές μεταχειρίζονται τεχνουργήματα, που προέρχονται από άλλους πολιτισμούς, ακόμη κι αυτοί είναι αρχαίοι, δεν προοιωνίζει καλές εξελίξεις. Ποιος θα ξεχάσει την καταστροφή των δύο τεράστιων αγαλμάτων του Βούδα (του 6ου αιώνα) από τους Ταλιμπάν το 2001στο Μπαμιγάν του Αφγανιστάν. Ή την ανατίναξη το 2015 αρχαίου ναού στην Παλμύρα με τις ελληνορωμαϊκές αρχαιότητες από τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους. Όταν αποκεφάλισαν και τον 82χρονο, σεβάσμιο έφορο αρχαιοτήτων της αρχαίας πόλης…

Ο φανατισμός και η βιαιότητα των Ταλιμπάν είναι δεδομένα, ήδη οι ειδήσεις που φθάνουν από το Αφγανιστάν θυμίζουν το «ίδιο έργο» προ εικοσαετίας, όταν είχαν ξαναπάρει την εξουσία και είχαν εφαρμόσει την πιο σκληρή εκδοχή της Σαρίας για τις γυναίκες (απαγόρευση σπουδών, εργασίας, εξόδου από το σπίτι και υποχρεωτική μπούρκα) ενώ οι δημόσιες εκτελέσεις και οι διαπομπεύσεις ήταν συνηθισμένο γεγονός. Φυσικά είχαν απαγορεύσει και τα βιβλία, όπως και τον δυτικό κινηματογράφο ενώ πολλά έργα τέχνης είχαν θεωρηθεί βλάσφημα και καταστράφηκαν. Αυτό το τελευταίο απασχολεί ήδη τους διεθνείς φορείς για θέματα πολιτισμού, δεδομένου ότι η πολιτιστική κληρονομιά αυτής της χώρας στην οποία είχε αναπτυχθεί το Ελληνικό Βασίλειο της Βακτριανής διακρίνεται για τον πλούτο και το εύρος της. Θυμίζουμε ότι η Κανταχάρ που ήταν κάποτε πρωτεύουσα χτίστηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο ως η Αλεξάνδρεια η εν Αραχωσία, ενώ στη συνέχεια η χώρα ανήκε στους κληρονόμους του Σελευκίδες, για να ακολουθήσει το Ελληνοϊνδικό Βασίλειο και άλλοι κυρίαρχοι στη συνέχεια, αφήνοντας όλοι το στίγμα τους στον πολιτισμό της. Γιατί, όπως έλεγε ο ίδιος ο Σαριγιαννίδης «Ο χρυσός της Βακτριανής συγκλόνισε τον κόσμο της αρχαιολογίας. Πουθενά δεν βρέθηκαν τόσα διαφορετικά αντικείμενα από τόσους διαφορετικούς πολιτισμούς, πόρπες μπότες εμπνευσμένες από την Κίνα, ρωμαϊκά νομίσματα, στιλέτα σε σιβηρικό στιλ»…

Ασύλητος τάφος γυναίκας με πλήθος πολύτιμων χρυσών κοσμημάτων

Το χρυσό ύψωμα

Στο βόρειο Αφγανιστάν, κοντά στα σύνορα με την πρώην Σοβιετική Ένωση είχε πραγματοποιήσει ανασκαφές ο γεννημένος στην Τασκένδη από Πόντιους γονείς, Βίκτωρ Σαριγιαννίδης (1929 – 2013), επικεφαλής μεγάλης αρχαιολογικής αποστολής, που είχε φθάσει στην περιοχή σε ταραγμένες και πάλι εποχές, το 1978 συγκεκριμένα, λίγο πριν την σοβιετική εισβολή στη χώρα. Τίλια Τεπέ (Ταλαγιέ Τεπέ ή Ταλά Τεπέ) που σημαίνει «χρυσό ύψωμα» είναι η ονομασία του λόφου που ανέσκαψε, μια νεκρόπολη στην ουσία, που έγινε διάσημη έκτοτε για τον απίστευτο χρυσό σε έργα τέχνης που ήρθαν στο φως. Περί τις 21.000 χρυσά κτερίσματα, πολύ συχνά κοσμημένα με πολύτιμους λίθους βρέθηκαν σε έξι τάφους (πέντε γυναικών και ενός άνδρα) με χρονολόγηση από τον 1ο π.Χ. αιώνα ως τον 1ο μ.Χ. κι ανάμεσά τους περίτεχνα στεφάνια και σκήπτρα, περιδέραια, βραχιόλια, πόρπες, σκουλαρίκια, ζώνες, στολίδια που ήταν ραμμένα στα ρούχα, δακτυλίδια, μαχαίρια κάθε είδους. Κι ακόμη μεταλλικά και επισμαλτωμένα γυάλινα αγγεία με εντυπωσιακές παραστάσεις, χτένες από ελεφαντόδοντο…

Χρυσό στέμμα της λεγόμενης «βασίλισσας των Σκυθών», κατάφορτο από άνθη, που στο κέντρο τους φέρουν ένθετα μικρά τυρκουάζ και μαργαριτάρια

Μόνο με την ανακάλυψη του τάφου του Τουταγχαμών στην Αίγυπτο μπορούσαν να συγκριθούν τα ευρήματα, όπως είχαν αποφανθεί οι ειδικοί της παγκόσμιας κοινότητας. Αν και η περίπτωση του Τίλια Τεπέ συνιστά ένα ανεπανάληπτο πολιτιστικό γεγονός, λόγω της συνύπαρξης και πρόσμιξης, στοιχείων ινδικών, σκυθικών, κινεζικών, αιγυπτιακών και φυσικά ελληνικών. Και είναι κρίμα που ο Σαριγιαννίδης δεν πρόλαβε, εξ αιτίας του πολέμου που είχε ξεσπάσει, να ολοκληρώσει την ανασκαφή, αφήνοντας βορά στα νύχια των αρχαιοκαπήλων τρεις ακόμη τάφους που δεν ερεύνησε.

Χρυσό ειδώλιο αιγάγρου. 1ος. π.Χ.-1ος μ.Χ. αιώνας

Πράγματι κάποια πολύτιμα αντικείμενα από το Τίλια Τεπέ είχαν αρχίσει αργότερα να κυκλοφορούν σε διάφορα παζάρια του Πακιστάν… Προφανώς φθάνοντας και στη Δύση. Ως το 2012, όταν το Αρχαιολογικό Μουσείο της Καμπούλ είχε ανακοινώσει, ότι ανέκτησε 843 αρχαία έργα -και από το Τίλια Τεπέ- που είχαν κλαπεί την δεκαετία του ΄90 κυρίως, επί εποχής Ταλιμπάν δηλαδή, και διακινούνταν μέσω των αρχαιοκαπηλικών κυκλωμάτων.

Χρυσή ζώνη που αποτελείται από πλεκτή ταινία και εννέα κυκλικά πλακίδια με παράσταση γυναικείας μορφής πάνω σε λιοντάρι, επίσης χρυσά πλακίδια που ήταν ραμμένα σε ένδυμα. Όπως βρέθηκαν στην ανασκαφή

Το σταυροδρόμι των πολιτισμών

Στην πρώτη και αναμενόμενη επέλαση των Ταλιμπάν το 1989 οι υπεύθυνοι του Αρχαιολογικού Μουσείου της Καμπούλ είχαν κρύψει τον εθνικό θησαυρό τους στο υπόγειο θησαυροφυλάκιο της Κεντρικής Τράπεζας, όπου και δεν βρέθηκε ποτέ από τους φανατικούς εισβολείς. Το 2003 μάλιστα, όταν το θησαυροφυλάκιο άνοιξε, σε μια χώρα κατεστραμμένη πλέον, η ελληνική κυβέρνηση βοήθησε στην αποκατάσταση του μουσείου, με τον τότε υπουργό Πολιτισμού Ευάγγελο Βενιζέλο να φροντίζει για την αποστολή 750.000 δολαρίων μέσω της UNESCO. Ακολούθησε μία σπουδαία έκθεση που παρουσιάσθηκε στα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου, στην Ευρώπη και την Αμερική κάνοντας γνωστό αυτό το Αφγανιστάν ως το θαυμαστό «σταυροδρόμι του αρχαίου κόσμου.

Χρυσό περίαπτο με ημιπολύτιμους λίθους

Όπως είχε γράψει ο Μανόλης Ανδρόνικος για τον Σαριγιαννίδη «Σπάνια μπορείς να συναντήσεις Νεοέλληνα που να γνωρίζει την ιστορία που έγραψαν οι παλαιοί εκείνοι Έλληνες στη Bακτριανή κι ακόμη πιο πέρα, στη χώρα των Iνδών, ύστερα από τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Αρχικά οι περιοχές αυτές ανήκαν στο κράτος των Σελευκιδών. Από τα μέσα, όμως, του 3ου π.X. αιώνα άρχισαν οι πρώτες προσπάθειες τοπικών ηγεμόνων για ανεξαρτησία και λίγο πριν από το 210 π.X. ο Eυθύδημος, Έλληνας από τη Mαγνησία, αναγορεύεται βασιλιάς της Bακτριανής και κόβει νομίσματα με την προτομή του από τη μια και τον καθιστό Ηρακλή από την άλλη. Το ελληνοβακτριανό βασίλειο συνεχίζει την κυριαρχία του, κάποτε με λαμπρή παρουσία, έως τον Γάγγη ποταμό μέχρι τα μέσα περίπου του 1ου π.X. αιώνα, όταν ο τελευταίος ηγεμόνας, ο Eρμαίος, αναγκάζεται να υποκύψει περί το 30 π.X. στους εισβολείς Kουσάν που θα δημιουργήσουν το δικό τους ισχυρό βασίλειο από τα μέσα του 1ου μ.X. αιώνα και ύστερα» (Βίκτωρα Σαριγιαννίδη «Βασιλικοί τάφοι στη Βακτριανή»).

Η θεά Κυβέλη σε δίσκο από ασήμι, με λεπτομέρειες από φύλλο χρυσού

Νέοι κίνδυνοι

Παθιασμένος με την επιστήμη του και διεθνώς αναγνωρισμένος για τον ανασκαφικό του έργο στο Ουζμπεκιστάν, στο Τουρκμενιστάν και ιδίως στο Αφγανιστάν ο Βίκτωρ Σαριγιαννίδης ήταν ειδικός στην Αρχαιολογία της Εγγύς και Μέσης Ανατολής και επίτιμο μέλος της Ακαδημίας Επιστημών του Τουρκμενιστάν, μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Ντέι Λίντσεϊ της Ιταλίας και μέλος της Ανθρωπολογικής Εταιρείας της Ελλάδας ενώ από το 1955 ως το τέλος της ζωής του εργαζόταν στο Ινστιτούτο Αρχαιολογίας της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών. Κυρίως όμως για τους Έλληνες ήταν αυτός που το έργο του -και το συγγραφικό- ταυτίστηκε με την πορεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου στα βάθη της Ανατολής. Το 2002 άλλωστε τιμήθηκε με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος της Τιμής της Ελληνικής Δημοκρατίας ενώ από το 1997 είχε λάβει την ελληνική υπηκοότητα, αν και πέθανε στη Μόσχα.

Περιδέραιο από χρυσό και ημιπολύτιμους λίθους

Σίγουρα δεν θα ήθελε να ξέρει, ότι ο θησαυρός που έφερε στο φως κινδυνεύει για μια ακόμη φορά. Οι πληροφορίες των τελευταίων μηνών είναι συγκεχυμένες, καθώς έγινε γνωστό κάποια στιγμή, πως τα ευρήματα του Τίλια Τεπέ, μαζί με άλλα ακόμη θα μεταφέρονταν σε ξένη χώρα, προκειμένου να γλιτώσουν από πιθανή λεηλασία. Υπερβολική κίνηση για ένα κράτος αλλά πάλι κανείς δεν ξέρει. Εκτιμάται πάντως, ότι αν οι Ταλιμπάν τα ανακαλύψουν, είναι πολύ πιθανό να επιδείξουν την επιτυχία τους, όπως συνηθίζουν.

Αγγείο που απεικονίζει έναν γραφέα να σημειώνει τις ημερομηνίες σοδειάς. Από την περιοχή του Μπέγκραμ, όπου συναντώνται τρεις διαφορετικοί κόσμοι: ο ελληνορωμαϊκός, ο κινεζικός και ο ινδικός
Ο αρχαιολόγος Βίκτωρ Σαριγιαννίδης


Πηγή: mononews

Δευτέρα 23 Αυγούστου 2021

Μια φορά κι έναν καιρό στη Γλυφάδα...

 Στα μέσα της δεκαετίας του 1920, η παραλία της Γλυφάδας ήταν ένας κατάφυτος τόπος από πεύκα.

 Το όνομά "Γλυφάδα" προέρχεται από τα πηγάδια της περιοχής που είχαν γλυφό νερό.

 Κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν Αιξωνή και ήταν γνωστή για την αιξωνική τρίγλη (μπαρμπούνι). Το μόνο κτίριο που δέσποζε ήταν ένα εξοχικό κέντρο που χρησίμευε και ως πανδοχείο για τους κυνηγούς, που ήταν οι κύριοι επισκέπτες της περιοχής εκείνη την περίοδο. Το εξοχικό εκείνο κέντρο λεγόταν «Τρουβίλ».

Δίπλα του ήταν μία μικρή ξύλινη αίθουσα, το πρώτο Δημοτικό σχολείο και πίσω ένα μικρό εκκλησάκι... αυτό του Αγίου Κωνσταντίνου !

Η δημιουργία λουτρών στα σημερινά Αστέρια, σημάδεψε την ιστορία της πόλης.  Ήταν τα λεγόμενα μπαιν μιξτ.Η απόδραση των Αθηναίων στα Λουτρά ήταν κοσμική υπόθεση και απευθυνόταν κυρίως σε ανθρώπους με υψηλότερα εισοδήματα.



Το 1946 η Γλυφάδα έγινε Δήμος και λίγα χρόνια μετά, ο τότε Δήμαρχος ΄Αγγελος Μεταξάς  μετέτρεψε το « Τρουβίλ» στο πρώτο Δημαρχείο της πόλης, γνωστό σήμερα ως «Παλιό Δημαρχείο».

Αρκετά χρόνια μετά, στην σημερινή εποχή, η Γλυφάδα έχει διαφορετική όψη.  Επιβλητικοί φοίνικες, τεράστιες λεωφόροι, μαρίνες με θαλαμηγούς, εκπληκτικά εστιατόρια και clubs.

Ανέπαφες στον χρόνο παραμένουν ορισμένες παλιές βίλες, θυμίζοντας μας την αίγλη μιας περασμένης εποχής.  

πηγή: Alimos online


blog: "ΕΑΠίλεκτοι"


Σάββατο 21 Αυγούστου 2021

Ελληνική γλώσσα: Η ανώτερη μορφή γλώσσας που έχει επινοήσει ποτέ το ανθρώπινο πνεύμα

 

Η Αγγλική γλώσσα έχει 490.000 λέξεις από τις οποίες 41.615 λέξεις είναι από την Ελληνική γλώσσα.. (βιβλίο Γκίνες)

Η Ελληνική με την μαθηματική δομή της είναι η γλώσσα της πληροφορικής και της νέας γενιάς των εξελιγμένων υπολογιστών, διότι μόνο σ” αυτήν δεν υπάρχουν όρια.

(Μπιλ Γκέιτς, Microsoft)

Η Ελληνική και η Κινέζικη, είναι οι μόνες γλώσσες με συνεχή ζώσα παρουσία από τους ίδιους λαούς και…..στον ίδιο χώρο εδώ και 4.000 έτη. Όλες οι γλώσσες θεωρούνται κρυφοελληνικές, με πλούσια δάνεια από τη μητέρα των γλωσσών, την Ελληνική.

(Francisco Adrados, γλωσσολόγος).

Η Ελληνική γλώσσα έχει λέξεις για έννοιες οι οποίες παραμένουν χωρίς απόδοση στις υπόλοιπες γλώσσες, όπως άμιλλα, θαλπωρή και φιλότιμο Μόνον η Ελληνική γλώσσα ξεχωρίζει τη ζωή από το βίο, την αγάπη από τον έρωτα. Μόνον αυτή διαχωρίζει, διατηρώντας το ίδιο ριζικό θέμα, το ατύχημα από το δυστύχημα, το συμφέρον από το ενδιαφέρον.

Το εκπληκτικό είναι ότι η ίδια η Ελληνική γλώσσα μας διδάσκει συνεχώς πώς να γράφουμε σωστά. Μέσω της ετυμολογίας, μπορούμε να καταλάβουμε ποιός είναι ο σωστός τρόπος γραφής ακόμα και λέξεων που ποτέ δεν έχουμε δει ή γράψει.

Το «πειρούνι» για παράδειγμα, για κάποιον που έχει βασικές γνώσεις Αρχαίων Ελληνικών, είναι προφανές ότι γράφεται με «ει» και όχι με «ι» όπως πολύ άστοχα το γράφουμε σήμερα. Ο λόγος είναι πολύ απλός, το «πειρούνι» προέρχεται από το ρήμα «πείρω» που σημαίνει τρυπώ-διαπερνώ, ακριβώς επειδή τρυπάμε με αυτό το φαγητό για να το πιάσουμε.

Επίσης η λέξη «συγκεκριμένος» φυσικά και δεν μπορεί να γραφτεί «συγκεκρυμμένος», καθώς προέρχεται από το «κριμένος» (αυτός που έχει δηλαδή κριθεί) και όχι βέβαια από το «κρυμμένος» (αυτός που έχει κρυφτεί). Άρα το να υπάρχουν πολλά γράμματα για τον ίδιο ήχο (π.χ. η, ι, υ, ει, οι κτλ) όχι μόνο δεν θα έπρεπε να μας δυσκολεύει, αλλά αντιθέτως να μας βοηθάει στο να γράφουμε πιο σωστά, εφόσον βέβαια έχουμε μια βασική κατανόηση της γλώσσας μας.

Επιπλέον η ορθογραφία με την σειρά της μας βοηθάει αντίστροφα στην ετυμολογία αλλά και στην ανίχνευση της ιστορική πορείας της κάθε μίας λέξης. Και αυτό που μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε την καθημερινή μας νεοελληνική γλώσσα περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, είναι η γνώση των Αρχαίων Ελληνικών.

Είναι πραγματικά συγκλονιστικό συναίσθημα να μιλάς και ταυτόχρονα να συνειδητοποιείς τι ακριβώς λές, ενώ μιλάς και εκστομίζεις την κάθε λέξη ταυτόχρονα να σκέφτεσαι την σημασία της.

Είναι πραγματικά μεγάλο κρίμα να διδάσκονται τα Αρχαία με τέτοιο φρικτό τρόπο στο σχολείο ώστε να σε κάνουν να αντιπαθείς κάτι το τόσο όμορφο και συναρπαστικό.

Η ΣΟΦΙΑ

Στη γλώσσα έχουμε το σημαίνον (την λέξη) και το σημαινόμενο (την έννοια). Στην Ελληνική γλώσσα αυτά τα δύο έχουν πρωτογενή σχέση, καθώς αντίθετα με τις άλλες γλώσσες το σημαίνον δεν είναι μια τυχαία σειρά από γράμματα. Σε μια συνηθισμένη γλώσσα όπως τα Αγγλικά μπορούμε να συμφωνήσουμε όλοι να λέμε το σύννεφο car και το αυτοκίνητο cloud, και από την στιγμή που το συμφωνήσουμε να ισχύει. Στα Ελληνικά κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Γι” αυτό το λόγο πολλοί διαχωρίζουν τα Ελληνικά σαν «εννοιολογική» γλώσσα από τις υπόλοιπες «σημειολογικές» γλώσσες.

Μάλιστα ο μεγάλος φιλόσοφος και μαθηματικός Βένερ Χάιζενμπεργκ είχε παρατηρήσει αυτή την σημαντική ιδιότητα για την οποία είχε πει «Η θητεία μου στην αρχαία Ελληνική γλώσσα υπήρξε η σπουδαιότερη πνευματική μου άσκηση. Στην γλώσσα αυτή υπάρχει η πληρέστερη αντιστοιχία ανάμεσα στην λέξη και στο εννοιολογικό της περιεχόμενο».

Όπως μας έλεγε και ο Αντισθένης, «Αρχή σοφίας, η των ονομάτων επίσκεψις». Για παράδειγμα ο «άρχων» είναι αυτός που έχει δική του γη (άρα=γή + έχων). Και πραγματικά, ακόμα και στις μέρες μας είναι πολύ σημαντικό να έχει κανείς δική του γη / δικό του σπίτι.

Ο «βοηθός» σημαίνει αυτός που στο κάλεσμα τρέχει. Βοή=φωνή + θέω=τρέχω. Ο Αστήρ είναι το αστέρι, αλλά η ίδια η λέξη μας λέει ότι κινείται, δεν μένει ακίνητο στον ουρανό (α + στήρ από το ίστημι που σημαίνει στέκομαι).

Αυτό που είναι πραγματικά ενδιαφέρον, είναι ότι πολλές φορές η λέξη περιγράφει ιδιότητες της έννοιας την οποίαν εκφράζει, αλλά με τέτοιο τρόπο που εντυπωσιάζει και δίνει τροφή για τη σκέψη.

Για παράδειγμα ο «φθόνος» ετυμολογείται από το ρήμα «φθίνω» που σημαίνει μειώνομαι. Και πραγματικά ο φθόνος σαν συναίσθημα, σιγά-σιγά μας φθίνει και μας καταστρέφει. Μας «φθίνει» – ελαττώνει ως ανθρώπους – και μας φθίνει μέχρι και την υγεία μας. Και, βέβαια, όταν αναφερόμαστε σε κάτι που είναι τόσο πολύ ώστε να μην τελειώνει, πως το λέμε; Μα, φυσικά, «άφθονο».

Έχουμε τη λέξη «ωραίος» που προέρχεται από την «ώρα». Διότι για να είναι κάτι ωραίο, πρέπει να έλθει και στην ώρα του. Ωραίο δεν είναι το φρούτο όταν είναι άγουρο ή σαπισμένο και ωραία γυναίκα δεν είναι κάποια ούτε στα 70 της άλλα ούτε φυσικά και στα 10 της. Ούτε το καλύτερο φαγητό είναι ωραίο όταν είμαστε χορτάτοι, επειδή, σε αυτή την περίπτωση, δεν μπορούμε να το απολαύσουμε.

Ακόμα έχουμε την λέξη «ελευθερία» για την οποία το «Ετυμολογικόν Μέγα» διατείνεται «παρά το ελεύθειν όπου ερά» = το να πηγαίνει κανείς όπου αγαπά .. Άρα βάσει της ίδιας της λέξης, ελεύθερος είσαι όταν έχεις τη δυνατότητα να πάς όπου αγαπάς. Πόσο ενδιαφέρουσα ερμηνεία!!!

Το άγαλμα ετυμολογείται από το αγάλλομαι (ευχαριστιέμαι) επειδή όταν βλέπουμε (σε αρχική φάση οι Θεοί) ένα όμορφο αρχαιοελληνικό άγαλμα η ψυχή μας ευχαριστείται, αγάλλεται. Και από το θέαμα αυτό επέρχεται η αγαλλίαση. Αν κάνουμε όμως την ανάλυση της λέξης αυτής θα δούμε ότι είναι σύνθετη από αγάλλομαι + ίαση(=γιατρειά). Άρα, για να συνοψίσουμε, όταν βλέπουμε ένα όμορφο άγαλμα (ή οτιδήποτε όμορφο), η ψυχή μας αγάλλεται και γιατρευόμαστε. Και πραγματικά, γνωρίζουμε όλοι ότι η ψυχική μας κατάσταση συνδέεται άμεσα με τη σωματική μας υγεία.

Παρένθεση: και μια και το έφερε η «κουβέντα», η Ελληνική γλώσσα μας λέει και τι είναι άσχημο. Από το στερητικό «α» και την λέξη σχήμα μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε τι. Για σκεφτείτε το λίγο.

Σε αυτό το σημείο, δεν μπορούμε παρά να σταθούμε στην αντίστοιχη Λατινική λέξη για το άγαλμα (που μόνο Λατινική δεν είναι). Οι Λατίνοι ονόμασαν το άγαλμα, statua από το Ελληνικό «ίστημι» που ήδη αναφέραμε, και το ονόμασαν έτσι επειδή στέκει ακίνητο. Προσέξτε την τεράστια διαφορά σε φιλοσοφία μεταξύ των δύο γλωσσών, αυτό που σημαίνει στα Ελληνικά κάτι τόσο βαθύ εννοιολογικά, για τους Λατίνους είναι απλά ένα ακίνητο πράγμα.

Είναι προφανής η σχέση που έχει η γλώσσα με τη σκέψη του ανθρώπου. Όπως λέει και ο George Orwell στο αθάνατο έργο του «1984», απλή γλώσσα σημαίνει και απλή σκέψη. Εκεί το καθεστώς προσπαθούσε να περιορίσει την γλώσσα για να περιορίσει την σκέψη των ανθρώπων, καταργώντας συνεχώς λέξεις.

«Η γλώσσα και οι κανόνες αυτής αναπτύσσουν την κρίση», έγραφε ο Μιχάι Εμινέσκου, εθνικός ποιητής των Ρουμάνων.

Μια πολύπλοκη γλώσσα αποτελεί μαρτυρία ενός προηγμένου πνευματικά πολιτισμού. Το να μπορείς να μιλάς σωστά σημαίνει ότι ήδη είσαι σε θέση να σκέφτεσαι σωστά, να γεννάς διαρκώς λόγο και όχι να παπαγαλίζεις λέξεις και φράσεις.

Η ΜΟΥΣΙΚΟΤΗΤΑ

Η Ελληνική φωνή κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν «αυδή». Η λέξη αυτή δεν είναι τυχαία αφού προέρχεται από το ρήμα «άδω» που σημαίνει τραγουδώ.

Όπως γράφει και ο μεγάλος ποιητής και ακαδημαϊκός Νικηφόρος Βρεττάκος:

«Όταν κάποτε φύγω από τούτο το φώς θα ελιχθώ προς τα πάνω, όπως ένα ποταμάκι που μουρμουρίζει. Κι αν τυχόν κάπου ανάμεσα στους γαλάζιους διαδρόμους συναντήσω αγγέλους, θα τους μιλήσω Ελληνικά, επειδή δεν ξέρουνε γλώσσες. Μιλάνε Μεταξύ τους με μουσική».

Ο γνωστός Γάλλος συγγραφεύς Ζακ Λακαρριέρ επίσης μας περιγράφει την κάτωθι εμπειρία από το ταξίδι του στην Ελλάδα:

«Άκουγα αυτούς τους ανθρώπους να συζητούν σε μια γλώσσα που ήταν για μένα αρμονική αλλά και ακατάληπτα μουσική. Αυτό το ταξίδι προς την πατρίδα – μητέρα των εννοιών μας – μου απεκάλυπτε ένα άγνωστο πρόγονο, που μιλούσε μια γλώσσα τόσο μακρινή στο παρελθόν, μα οικεία και μόνο από τους ήχους της. Αισθάνθηκα να τα έχω χαμένα, όπως αν μου είχαν πει ένα βράδυ ότι ο αληθινός μου πατέρας ή η αληθινή μου μάνα δεν ήσαν αυτοί που με είχαν αναστήσει».

Ο διάσημος Έλληνας και διεθνούς φήμης μουσικός Ιάνης Ξενάκης, είχε πολλές φορές τονίσει ότι η μουσικότητα της Ελληνικής είναι εφάμιλλη της συμπαντικής.

Αλλά και ο Γίββων μίλησε για μουσικότατη και γονιμότατη γλώσσα, που δίνει κορμί στις φιλοσοφικές αφαιρέσεις και ψυχή στα αντικείμενα των αισθήσεων. Ας μην ξεχνάμε ότι οι Αρχαίοι Έλληνες δεν χρησιμοποιούσαν ξεχωριστά σύμβολα για νότες, χρησιμοποιούσαν τα ίδια τα γράμματα του αλφαβήτου.

«Οι τόνοι της Ελληνικής γλώσσας είναι μουσικά σημεία που μαζί με τους κανόνες προφυλάττουν από την παραφωνία μια γλώσσα κατ” εξοχήν μουσική, όπως κάνει η αντίστιξη που διδάσκεται στα ωδεία, ή οι διέσεις και υφέσεις που διορθώνουν τις κακόηχες συγχορδίες», όπως σημειώνει η φιλόλογος και συγγραφεύς Α. Τζιροπούλου-Ευσταθίου.

Είναι γνωστό εξάλλου πως όταν οι Ρωμαίοι πολίτες πρωτάκουσαν στην Ρώμη Έλληνες ρήτορες, συνέρρεαν να θαυμάσουν, ακόμη και όσοι δεν γνώριζαν Ελληνικά, τους ανθρώπους που «ελάλουν ώς αηδόνες».

Δυστυχώς κάπου στην πορεία της Ελληνικής φυλής, η μουσικότητα αυτή (την οποία οι Ιταλοί κατάφεραν και κράτησαν) χάθηκε, προφανώς στα μαύρα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Να τονίσουμε εδώ ότι οι άνθρωποι της επαρχίας, του οποίους συχνά κοροϊδεύουμε για την προφορά τους, είναι πιο κοντά στην Αρχαιοελληνική προφορά από ό,τι εμείς οι άνθρωποι της πόλεως.

Η Ελληνική γλώσσα επιβλήθηκε αβίαστα (στους Λατίνους) και χάρη στην μουσικότητά της.

Όπως γράφει και ο Ρωμαίος Οράτιος «Η Ελληνική φυλή γεννήθηκε ευνοημένη με μία γλώσσα εύηχη, γεμάτη μουσικότητα».


(πηγή)

Πέμπτη 19 Αυγούστου 2021

Έλλην, Γραικός ή Ρωμιός; Τα πολλά μας ονόματα

ΙΣΤΟΡΙΑ

 

***Cover Photo by Gölin Doorneweerd – Swijnenburg from FreeImages 

Τελικά πώς οφείλουμε να προσδιοριζόμαστε; Σήμερα έχουμε προτιμήσει, σαφώς, το όνομα “Έλληνες” και “Ελλάδα”, ήταν όμως, άραγε, πάντοτε έτσι;

Η αρχαιότερη ονομασία για τον λαό μας ως σύνολο ήταν Δαναοί, από την ινδοευρωπαϊκή ρίζα -δαν, η οποία σημαίνει νερό, σταγόνα. Υπήρχαν και τα ονόματα Αχαιοί, Πελασγοί.


Ωστόσο, από τα τρία γνωστότερά μας σήμερα προσωνύμια, το παλιότερο όλων είναι το Γραικός. Αυτό προέρχεται από την ομώνυμη περιοχή της Ηπέιρου, κοντά στη Δωδώνη. Ξέρουμε ότι οι Έλληνες αυτοπροσδιορίζονταν αρχικά ως Γραικοί, εξαιτίας της επιγραφής του 4ου προχριστιανικού αιώνα που έχει σωθεί και μας το τεκμηριώνει. Αυτή λέει: “Έλληνες ωνομάσθησαν, τό πρότερον Γραικοί καλούμενοι”. Το γεγονός, όμως, ότι οι ξένοι αποκαλούν τη χώρα μας ως Γραικία (Greece, Griechenland) οφείλεται στη μετανάστευση μιας φυλής Βοιωτών με το όνομα Γραικοί στην Ιταλία τον 8ο προχριστιανικό αιώνα. Έτσι μας γνώρισαν τότε οι κάτοικοι της Ιταλίας και αυτό το όνομα διαδόθηκε.

Η ονομασία “Έλλην” είναι φυσικά μεταγενέστερη και επικράτησε μετά την αρχαϊκή και την κλασική εποχή. Η προέλευσή της σχετίζεται με τη μυθολογία: Έλληνας ονομάστηκε ο γιος του Δευκαλίωνα και της Πύρρας, των μόνων ανθρώποων που επέζησαν από τον κατακλυσμό της Ελληνικής Μυθολογίας. Ο Έλληνας απέκτησε τρεις γιους οι οποίοι ευθύνονται για τα ονόματα των φυλών και τα γένη των Ελλήνων.

Έτσι, από τον γιο του Αίολο, προέρχονται οι Αιολείς, από τον Δώρο οι Δωριείς και από τον Ξούθο οι Ίωνες και οι Αχαιοί, μέσω των δύο γιων του Ξούθου, Ίων και Αχαιό. Από την ονομασία Ίωνες προέρχεται η ονομασία “Γιουνάν” με την οποία μας αποκαλούν οι Τούρκοι.

Η χρήση του προσωνυμίου Έλλην βέβαια, στα μεσαιωνικά χρόνια, περιορίστηκε στους κύκλους των πιο λογίων και μορφωμένων, αφού η Εκκλησία το συνέδεσε με τους ειδωλολάτρες. Σταδιακά η χρήση του αρχίζει να αποκαθίσταται από την εποχή των Παλαιολόγων, για να επικρατήσει όμως μόλις μετά τον σχηματισμό του Νέου Ελληνικού κράτους το 1830.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας το όνομα που επικρατεί είναι Ρωμιός, λέξη η οποία προέρχεται από τους Ρωμαίους της Ιταλία και τον μετασχηματισμό της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας στην Ανατολική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, την καθαρά ελληνική, δηλαδή, αυτοκρατορία η οποία διαδέχτηκε το λατινικό ρωμαϊκό μόρφωμα κυρίως στην ανατολική Μεσόγειο.

Αναμφισβήτητα, πάντως, τα πολλά μας ονόματα, αποτυπώνουν την περίπλοκη ιστορική διαδρομή του Ελληνισμού στον χώρο και τον χρόνο, όποιο κι αν προτιμάμε να χρησιμοποιούμε περισσότερο σήμερα από αυτά.


Τετάρτη 18 Αυγούστου 2021

Ελληνικές παραστάσεις στην Πομπηία

Πομπηία: Σκελετός και ελληνική επιγραφή - Αποκάλυψη για θεατρικές παραστάσεις

Σκελετός «αποκάλυψε» ότι ανέβαιναν θεατρικές παραστάσεις στα ελληνικά

β4σκελετοςβ5οστα

Αρχαιολόγοι ανακάλυψαν έναν καλοδιατηρημένο σκελετό σε έναν τάφο στην Πομπηία που ρίχνει νέο φως στις τελετουργίες ταφής και τις πολιτισμικές δραστηριότητες στην αρχαία ρωμαϊκή πόλη, δήλωσαν σήμερα αξιωματούχοι.
Όπως αναφέρει το protothema, ο σκελετός του άνδρα, που μοιάζει να είναι μεταξύ 60 και 70 ετών, βρέθηκε σε έναν τάφο που χρονολογείται από τις τελευταίες δεκαετίες της Πομπηίας, προτού καταστραφεί από την έκρηξη του ηφαιστείου του Βεζούβιου το 79 π.Χ.

Μια επιγραφή αναφέρει πως ο άνδρας ήταν ο Μάρκους Βενέριους Σεκούντιο και κάνει μια αναφορά σε θεατρικές παραστάσεις στην Πομπηία στα ελληνικά - είναι η πρώτη φορά που οι αρχαιολόγοι έχουν βρει στοιχεία που αποδεικνύουν πως εκεί παρουσιάζονταν έργα στα ελληνικά, εκτός από τα λατινικά.
β7
«Τ«Το ότι οργανώνονταν παραστάσεις στα ελληνικά είναι απόδειξη της ζωντανής και ανοικτής πολιτισμικής ατμόσφαιρας που χαρακτήριζε την αρχαία Πομπηία», δήλωσε ο Γκάμπριελ Τσουχτρίγκελ, διευθυντής του Αρχαιολογικού Πάρκου της Πομπηίας.

β3

β2
ΤΤο πάρκο ανέφερε σε μια ανακοίνωση πως είναι ένας από τους πιο καλοδιατηρημένους σκελετούς που βρέθηκαν στην τοποθεσία και πως δείχνει στοιχεία μερικής μουμιοποίησης, με τρίχες και ένα αφτί να φαίνονται ακόμη πάνω στο κρανίο. Βρέθηκαν επίσης δύο τεφροδόχοι στην περίφραξη του τάφου.

Οι ενήλικες αποτεφρώνονταν συνήθως στην πόλη εκείνη την εποχή, άρα η ταφή του Μάρκους Βενέριους θεωρείται πολύ ασυνήθιστη.

Οι αρχαιολόγοι ερευνούν το ενδεχόμενο ο άνδρας να είχε ταριχευθεί πριν από την ταφή. Είναι γνωστό ότι στην ταρίχευση χρησιμοποιούνταν ορισμένα υφάσματα και οι αρχαιολόγοι έχουν βρει τεμαχίδια που θα μπορούσαν να είναι από ύφασμα στο σημείο.

(πηγή)