Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ελπ 21 - θέματα εξετάσεων. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ελπ 21 - θέματα εξετάσεων. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Σάββατο 12 Ιουνίου 2010

ΕΛΠ 21 - ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2010

Θ.Ε. Αρχαία Ελληνική και Βυζαντινή Φιλολογία

ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2010


ΘΕΜΑ 1ο:

Με βάση το συγκεκριμένο απόσπασμα του Πινδάρου (επίλογος του 1ου Πυθιόνικου, αφιερωμένου στη νίκη του Ιέρωνα, του τυράννου των Συρακουσών), να σχολιάσετε στοιχεία της κοσμοθεωρίας του ποιητή και να αναφέρετε τα σταθερά συστατικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν τη δομή των επινίκιων ποιημάτων του.

Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 20 σειρές (2,5 μονάδες).

Αν πεις τον λόγο τον σωστό κι αν τα πολλά μπορέσεις

νήματα να τα πυκνοϋφάνεις,                                                                                           81

θα’ ναι πιο μικρός ο ψόγος των ανθρώπων

γιατί η βαρετή η χόρταση τις βιαστικές στομώνει ελπίδες

και τίποτα δεν είναι πιο βαρύ στα μύχια της καρδιάς των πολιτών

παρά ν’ ακούν για τις χαρές των άλλων.

Αλλά – καλύτερα να σε φθονούν παρά να σε οικτείρουν –
 
μην παραλείψεις τα έργα τα καλά. Κυβέρνα με πηδάλιο δίκαιο                                    85

τον λαό και χάλκευε τη γλώσσα σου στ’ αμόνι της αλήθειας.



Αν κάτι, έστω και μικρό, λοξά σου ξεσπιθίσει, μεγάλο θα φανεί,

γιατί έρχεται από σένα.

Για πράγματα πολλά φροντίζεις, και μάρτυρες πολλοί

για κάθε πράξη, καλή ή κακή, θα γίνουν πιστευτοί.

Κράτα γενναιόδωρη τη διάθεσή σου κι, αν θέλεις

λόγο γλυκό πάντα ν’ ακούς, ας μην κουράζεσαι απλόχερα να δαπανάς.

Σαν καπετάνιος άπλωνε στο αγέρι το πανί και, ω φίλε,                                                  90

μην γελαστείς απ’ το εύκολο το κέρδος.

Μονάχα η φήμη η λαμπρή που οι θνητοί αφήνουνε μετά το θάνατό τους



μηνάει για τη ζωή τους σε ποιητές και σε λογίους.

Του Κροίσου δεν πεθαίνει το ευγενικό μεγαλείο.

Κι αυτόν που με άσπλαχνη ψυχή καρβούνιαζε τα θύματά του

μέσα στον χάλκινο ταύρο, τον Φάλαρη*, από παντού εχθρική τον περιζώνει

φήμη. Ποτέ οι φόρμιγγες που συνοδεύουν γλυκά των παιδιών τα τραγούδια               95

μέσα στα σπίτια δεν θα τον δεχτούν

Το πρώτο έπαθλο η ευτυχία είναι. το καλό όνομα

τη δεύτερη έχει θέση: όποιος πετύχει και τα δυο

και τα κρατήσεις, το υπέρτατο στεφάνι έχει κερδίσει.

(μετάφραση Γιάννης Οικονομίδης)

* Φάλαρης: τύραννος του Ακράγαντα (570-554 π.Χ.). Η σκληρότητά του είναι παροιμιώδης. Παραδίδεται ότι τοποθετούσε τους εχθρούς του στην πυρακτωμένη κοιλιά ενός χάλκινου ταύρου και τους έκαιγε.



ΘΕΜΑ 2ο:

Να σχολιάσετε τους παρακάτω όρους σε 3-5 περίπου σειρές τον καθένα:

Περί του στεφάνου, καταβασία, Ύμνος στα Λουτρά της Παλλάδος, επιβράδυνση

(2 μονάδες / 0,5 ο κάθε όρος)



ΘΕΜΑ 3ο:

α) Να αναφέρετε και να σχολιάσετε τρία θεματικά μοτίβα των τραγωδιών του Σοφοκλή.

β) Ποιες είναι οι δύο θεματικές περιοχές στις οποίες κατατάσσουμε το έργο του Πλουτάρχου, ποια είναι η ονομασία τους και γιατί;

Η απάντηση και για τα δύο ερωτήματα να μην υπερβαίνει τις 25 σειρές (3 μονάδες συνολικά / 1,5 μονάδα το κάθε ερώτημα)



ΘΕΜΑ 4ο:

Να επισημάνετε το κεντρικό θέμα και τα υφολογικά στοιχεία (εκφραστικά μέσα) του αποσπάσματος. Τι γνωρίζετε γενικότερα για τα Πτωχοπροδρομικά ποιήματα;

Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 25 σειρές συνολικά (2,5 μονάδες συνολικά / 1 και 1,5 μονάδα αντίστοιχα).

Και έμαθον τα γραμματικά μετά πολλού του κόπου.

Αφού δε τάχα γέγονα γραμματικός τεχνίτης,

επιθυμώ και το ψωμίν και του ψωμιού την μάναν.

υβρίζω τα γραμματικά, λέγω μετά δακρύων:

Ανάθεμαν και τον καιρόν και εκείνην την ημέραν,

καθ’ ην με παραδώκασιν εις το διδασκαλείον,

προς το να μάθω γράμματα, τάχα να ζω απ’ εκείνα!

Εδάρε τότε αν μ’ έποικαν τεχνίτην χρυσοράπτην,

απ’ αυτούς οπού κάμνουσι τα κλαπωτά και ζώσι,

και έμαθα τέχνην κλαπωτήν και περιφρονεμένην,

ου μη άνοιγα το αρμάριν μου και ηύρισκα ότι γέμει

ψωμίν, κρασίν πληθυντικόν και θυννομαγειρίαν,

και παλαμιδοκόμματα και τσίρους και σκουμπρία;

παρού ότι τώρα ανοίγω το, βλέπω τους πάτους όλους,

και βλέπω χαρτοσάκουλα γεμάτα τα χαρτία.

(Πτωχοπροδρομικά, Γ’, 15-30)


Εδάρε: ιδού, να. έποικαν: έκαναν. κλαπωτά: ρούχα χρυσοκέντητα. ου μη άνοιγα: δεν θα άνοιγα. αρμάρι: ντουλάπι. θυννομαγειρία: φαγητό με θύννο (=τόνο). παρού: παρά.

Πέμπτη 10 Ιουνίου 2010

ΕΛΠ 21 - ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2009

Θ.Ε. Αρχαία Ελληνική και Βυζαντινή Φιλολογία

ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2009

Θέμα 1ο

Να προσδιορίσετε τις βασικές αρχές της ιστοριογραφίας των Ηροδότου, Θουκυδίδη και Πολυβίου, όπως αυτές διαφαίνονται στα προοίμια των ιστοριών τους. Ποιες ομοιότητες και βασικές διαφορές διακρίνετε μεταξύ τους;

Ο Ηρόδοτος από την Αλικαρνασσό εκθέτει εδώ τις έρευνές του, για να μην ξεθωριάσει με τα χρόνια ό,τι έγινε από τους ανθρώπους, μήτε έργα μεγάλα και θαυμαστά, πραγματοποιημένα άλλα από τους Έλληνες και άλλα από τους βαρβάρους, να σβήσουν άδοξα• ιδιαίτερα γίνεται λόγος για την αιτία που αυτοί πολέμησαν μεταξύ τους.

(προοίμιο, μτφρ. Δ.Ν. Μαρωνίτη)

Θουκυδίδης ο Αθηναίος, έγραψε την ιστορίαν του πολέμου μεταξύ των Πελοποννησίων και Αθηναίων. Την συγγραφήν αυτού ήρχισεν ευθύς εξ αρχής της εκρήξεώς του, διότι προείδεν ότι θ’ απέβαινε μεγάλος και περισσότερον αξιομνημόνευτος από κάθε προηγούμενον πόλεμον, και εσυμπέρανε τούτο από το γεγονός ότι αμφότερα τα κράτη κατήρχοντο εις αυτόν, ενώ ευρίσκοντο εις την ακμήν της παντός είδους στρατιωτικής δυνάμεώς των, και ότι έβλεπε τους λοιπούς Έλληνας είτε τασσομένους αμέσως, είτε διανοουμένους τουλάχιστον να ταχθούν προς το εν ή το άλλο μέρος.

(Ιστορίαι 1.1.1, μτφρ. Ελ. Βενιζέλου)

Aν οι προηγούμενοι ιστοριογράφοι δεν είχαν επαινέσει την Ιστορία, θα ήταν ίσως αναγκαίο να παρακινώ κάθε άνθρωπο να διαλέγει για μελέτη και να επιδοκιμάζει πραγματείες όπως αυτή εδώ, αφού τίποτε δεν διορθώνει ευκολότερα τους ανθρώπους όσο η γνώση του παρελθόντος. Όμως όχι λίγοι ούτε με δυο λόγια, μα όλοι οι ιστοριογράφοι, για να μιλήσω γενικά, αρχίζουν και τελειώνουν με αυτό. Λένε δηλαδή πως η γνώση της Ιστορίας είναι η πιο σωστή παιδεία και προπόνηση για την πολιτική δράση, και η μνήμη των συμφορών, που βρήκαν ξαφνικά τους άλλους, μας διδάσκει με τρόπο μοναδικά χειροπιαστό να υποφέρουμε γενναία τις μεταβολές της τύχης. Είναι όμως φανερό πως κανένας δεν θα θεωρούσε σωστό να λέει τα ίδια πράγματα, που έχουν κιόλας διατυπωθεί ωραία από πολλούς ‒και πιο πολύ εγώ. Άλλωστε είναι τόσο απίστευτα τα γεγονότα που αποφάσισα να εξιστορήσω, ώστε από μόνα τους αποτελούν αρκετή πρόκληση και παρόρμηση για όλους, νέους και γέρους, να μελετήσουν το ιστορικό μου έργο. Γιατί ποιος άνθρωπος είναι τόσο ελαφρόμυαλος ή πνευματικά οκνός, που να μη θέλει να μάθει πώς και από τι λογής πολίτευμα νικήθηκαν σχεδόν όλα τα έθνη της οικουμένης σε διάστημα μικρότερο από πενήντα τρία χρόνια και βρέθηκαν κάτω από τη ρωμαϊκή κυριαρχία, πράγμα μοναδικό στην ιστορία; Και ποιος είναι τόσο παθιασμένος με άλλα θεάματα ή μελέτες, ώστε να θεωρήσει σπουδαιότερο κάτι άλλο παρά τη γνώση των γεγονότων αυτών;

(Ιστορίαι 1.1.1-6, μτφρ. Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλου)

Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 20 σειρές (2,5 μονάδες)


Θέμα 2ο

Ποια είναι τα είδη της αρχαίας ελληνικής λυρικής ποίησης; Να αναφέρετε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του καθενός σημειώνοντας τουλάχιστον δύο εκπροσώπους για κάθε είδος.

Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 20 σειρές (2,5 μονάδες).


Θέμα 3ο

Να σχολιάσετε τους παρακάτω όρους σε 3-5 περίπου σειρές τον καθένα:

Δις κατηγορούμενος, Τηλεμάχεια, επιδεικτικοί λόγοι, ψυχωφελείς διηγήσεις, ελληνιστική Κοινή

(2,5 μονάδες/ 0,5 ο κάθε όρος)


Θέμα 4ο

Τι γνωρίζετε γενικά για τον κανόνα ως είδος της βυζαντινής υμνογραφίας και τα χαρακτηριστικά του; Για ποιους λόγους αντικατέστησε το κοντάκιο και ποιοι ήταν οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι του είδους;

Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 20 σειρές (2,5 μονάδες)



ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2009


Θέμα 1ο

α) Οι παρακάτω στίχοι ανήκουν στην απάντηση του Έκτορα στα λόγια της γυναίκας του Ανδρομάχης λίγο πριν ξεκινήσει για τη μάχη. Ποια στοιχεία του ηρωικού κώδικα αξιών εντοπίζετε στο απόσπασμα;

440

445

450

455 Της αποκρίθηκεν αμέσως ο μέγας κορυθαίολος Έκτωρ:

«Όλα που λες, γυναίκα, είναι και μέλημα δικό μου• κι όμως

αισχύνομαι τους Τρώες, τις Τρωάδες με τον μακρόσυρτό τους πέπλο,

αν είναι να φανώ δειλός, για ν’ αποφύγω τον κίνδυνο της μάχης.

Αλλά κι η ίδια μου η καρδιά το θέλει, έτσι που έμαθα

να δείχνομαι γενναίος, και πάντα πρώτος με τους Τρώες

να μάχομαι, να υπερασπίζομαι το κλέος του πατέρα μου,

και το δικό μου κλέος.

Ωστόσο τώρα το βλέπω καθαρά, το προαισθάνονται ψυχή και νους•

έρχεται η μέρα που θα χαθεί η άγια Τροία,

ο Πρίαμος και ο λαός του εμπειροπόλεμου Πριάμου.

Κι όμως δεν με πονεί τόσο η τύχη που θα βρει τους Τρώες,

μήτε τη μάνα μου Εκάβη, τον Πρίαμο τον ίδιο

που τώρα βασιλεύει, μήτε τ’ αδέλφια μου, γενναία και πολλά,

όταν θα κυλιστούν στη σκόνη απ’ τον εχθρό μας σκοτωμένα•

όσο πονώ για σένα, που κάποτε χαλκοντυμένος

Αχαιός μαζί του θα σε σέρνει δακρυσμένη, που θα σε κάνει σκλάβα,

μια ελεύθερη.

(Ιλιάδα Ζ 440-455, μτφρ. Δ. Ν. Μαρωνίτης)


β) Τι γνωρίζετε για τους αφηγηματικούς τρόπους και τις τεχνικές των ομηρικών επών;

Η απάντηση και για τα δύο ερωτήματα να μην υπερβαίνει τις 30 σειρές

(3 μονάδες, 1,5 για κάθε ερώτημα)


Θέμα 2ο

Ποια είναι τα γνωρίσματα της ποίησης του Καλλίμαχου;

Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 20 σειρές (2,5 μονάδες)


Θέμα 3ο

Να σχολιάσετε τους παρακάτω όρους σε 3-5 περίπου σειρές τον καθένα:

επιστολάρια, Βίοι παράλληλοι, Ίαμβος γυναικών, Κύρου παιδεία

(2 μονάδες/ 0,5 ο κάθε όρος)


Θέμα 4ο

Τι γνωρίζετε για το ποίημα του 12ου αιώνα που είναι γνωστό με το όνομα Σπανέας; Ποια άλλα έργα της ίδιας εποχής ανήκουν στη δημώδη μεσαιωνική γραμματεία;

Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 20 σειρές (2,5 μονάδες)

ΕΛΠ 21 - ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2008

Θ.Ε. Αρχαία Ελληνική και Βυζαντινή Φιλολογία

ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2008

Θέμα 1ο

Τι έπρεπε να κάνει η πόλη, Αισχίνη, όταν έβλεπε τον Φίλιππο να επιδιώκει για τον εαυτό του την εξουσία και τυραννία των Ελλήνων; Ή τι έπρεπε να συμβουλεύει ή να προτείνει ένας σύμβουλος στην Αθήνα (γιατί και αυτό είναι πολύ σημαντικό), ο οποίος γνώριζα μεν καλά ότι ανέκαθεν καθ’ όλον τον χρόνο, μέχρι τη στιγμή που ανέβηκα ο ίδιος στο βήμα, η πατρίδα αγωνιζόταν για τα πρωτεία, την τιμή και τη δόξα, και είχε θυσιάσει περισσότερα χρήματα και ζωές για την τιμή και το κοινό συμφέρον απ’ όσα θυσίασε ο κάθε άλλος Έλληνας χωριστά για τα δικά του συμφέροντα; Έβλεπα δε ότι ο ίδιος ο Φίλιππος, τον οποίο πολεμούσαμε, για την απόκτηση της αρχής και της δυναστείας είχε χάσει το ένα του μάτι, είχε σπάσει την κλείδα της ωμοπλάτης και είχε ανάπηρο το ένα χέρι και πόδι, περιφρονώντας κάθε μέρος του σώματός του, που ήθελε να του αφαιρέσει η τύχη, ώστε να ζει στο εξής με τιμή και δόξα; Και βεβαίως ούτε τούτο θα τολμούσε κανείς να πει, ότι στον Φίλιππο που ανατράφηκε στην Πέλλα, τοποθεσία μικρή και άσημη, ταίριαζε να γεννηθεί μέσα του τόσο μεγάλη φιλοδοξία, ώστε να αποκτήσει την επιθυμία να γίνει κυρίαρχος των Ελλήνων και να βάλει στον νου του αυτή την ιδέα. Σε σας όμως που είστε Αθηναίοι, και που κάθε μέρα και στους λόγους που εκφωνούνται και στα δημόσια θεάματα ακούτε και βλέπετε παντού πράγματα που σας υπενθυμίζουν την αρετή των προγόνων σας, να υπάρξει τόση μικροψυχία, ώστε αυτεπαγγέλτως και εθελουσίως να παραχωρήσετε στον Φίλιππο την ελευθερία σας.

Δημοσθένης, Περί του στεφάνου 66-68

Ποιες είναι οι απόψεις του Δημοσθένη για την πολιτική και τη στάση της Αθήνας, όπως παρουσιάζονται στο παραπάνω απόσπασμα, και ποιους τρόπους χρησιμοποιεί για να τις στηρίξει;

Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 20 σειρές (2,5 μονάδες).


Θέμα 2ο

Να σχολιάσετε τους παρακάτω όρους σε 3-5 περίπου σειρές τον καθένα:

Λευκίππη και Κλειτοφών, παράβαση, πιττάκιον, Νέκυια

(2 μονάδες/ 0,5 ο κάθε όρος)


Θέμα 3ο

Να αναφέρετε τα κύρια χαρακτηριστικά και τις βασικές εξελίξεις που παρατηρούνται κατά την ελληνιστική εποχή στα γράμματα και τις επιστήμες.

Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 20 σειρές (2,5 μονάδες).


Θέμα 4ο

α) Ποια είναι η προσφορά του Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου στα βυζαντινά γράμματα;

β) Τι γνωρίζετε για τη δομή και την πατρότητα του Ακάθιστου ύμνου;

Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 15 σειρές για κάθε ερώτημα (3 μονάδες συνολικά /1,5 μονάδα ανά ερώτημα).



ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2008


Θέμα 1ο

Αφού διαβάσετε το προοίμιο των Αργοναυτικών του Απολλωνίου του Ροδίου και το προοίμιο της Οδύσσειας, να επισημάνετε τις ομοιότητες και διαφορές στον τρόπο πραγμάτευσης του επικού θέματος, λαμβάνοντας υπ’όψιν τη διαφορετική εποχή σύνθεσης των δύο επών.

Από εσένα παίρνω έμπνευση, Φοίβε Απόλλωνα, να θυμηθώ τις δόξες παλιών αντρών, όταν ξεκίνησαν να πάνε στο ανοιχτό πέλαγος του Πόντου και στους Μαύρους Βράχους την όμορφη «Αργώ»! Κι αυτό, μετά από διαταγή του Βασιλιά Πελία, για να φέρουν το χρυσόμαλλο δέρμα!

(Αργοναυτικά 1.1-4, μτφρ. Α.Δ. Βόλτης)


Τον άντρα τον πολύτροπο πες μου, θεά, που χρόνια

παράδερνε, σαν πάτησε της Τροίας τ’ άγιο κάστρο,

κι ανθρώπων γνώρισε πολλών τους τόπους και τη γνώμη

κι έπαθε πλήθος συμφορές στα πέλαγα, ζητώντας

πώς στην πατρίδα του άβλαβος να πάει με τους συντρόφους.

Μα κι έτσι αυτούς δε γλύτωσε, μ’ όσον καημό κι αν είχε.

Γιατί μονάχοι χάθηκαν από δικό τους κρίμα,

οι άσεβοι, που φάγανε τ’ Ουρανοδρόμου Ήλιου

τα βόδια και τους στέρησε του γυρισμού τη μέρα.

Πες τα από κάπου και σε μας, θεά, του Δία κόρη. (Οδύσσεια α 1-10, μτφρ. Ζ. Σιδέρης)


Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 20 σειρές (2,5 μονάδες).


Θέμα 2ο

Να βάλετε σε χρονολογική σειρά τους ακόλουθους συγγραφείς και να αναφέρετε το λογοτεχνικό είδος ή τα λογοτεχνικά είδη στα οποία ανήκει η εργογραφία τους:

Ιωάννης Δαμασκηνός, Αλκμάν, Αντιφών, Φιλόστρατος, Ξενοφών


Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 15 σειρές (2,5 μονάδες).


Θέμα 3ο

Να σχολιάσετε τους παρακάτω όρους σε 3-5 περίπου σειρές τον καθένα:

Εκκλησιαστική ιστορία, δημηγορίες, αστικά ειδύλλια, στερεότυπες εκφράσεις (formulae), Μενίππειοι διάλογοι

(2,5 μονάδες/ 0,5 ο κάθε όρος)


Θέμα 4ο

Προς κάποιον γραμματικό

Αν δεν σου έδινα με ευκολία τα χαρτιά, δεν θα μου τα επέστρεφες τόσο δύσκολα. Αλλά κι αν ακόμη τα επιστρέψεις μόλις και μετά βίας, και πάλι θα σου χρωστώ ευγνωμοσύνη για το μάθημα που μου διδάσκεις• μόνο δώσ’τα πίσω. Από τώρα και στο εξής έχοντας το πάθημα ως μάθημα, θα δανείζω με δυσκολία πράγματα σε άλλους, αλλά θα δανείζομαι εύκολα. Να’σαι καλά που καταντάς τους ανθρώπους Τίμωνες, μετατρέποντάς τους σε θηρία και διδάσκοντας τη λακωνική ξενοφοβία, το μίσος των Κυκλώπων και το ασυμβίβαστο. (Ιωάννη Τζέτζη Επιστολαί, μτφρ. Ι. Γρηγοριάδη)

Αφού μελετήσετε την παραπάνω επιστολή, να απαντήσετε στις ακόλουθες ερωτήσεις:

1) Σε ποιον τύπο των βυζαντινών επιστολών ανήκει και ποιους άλλους τύπους γνωρίζετε;

2) Ποια χαρακτηριστικά της βυζαντινής επιστολογραφίας εντοπίζετε στην παραπάνω επιστολή;


Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 20 σειρές (2,5 μονάδες συνολικά).

ΕΛΠ 21 - ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2007

Θ.Ε. Αρχαία Ελληνική και Βυζαντινή Φιλολογία

ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2007

Θέμα 1ο

Α. Γλύκα η ζωή μας χωρίς τη χρυσήν Αφροδίτη δεν έχει.

Κάλλιο η ζωή μου ας σβηστεί, ξένα σα θα’ ναι για με,

ο έρωτας, τα ηδονικά του σμιξίματα, οι κρύφιες χαρές του,

που είναι της νιότης οι ανθοί, μα τόσο εφήμεροι, αλί,

και για γυναίκες και για άντρες….

Μίμνερμος, απ. 1 Diehl/West (μτφρ. Θρ. Σταύρου)


B. Για τ’ αγαθά του Γύγη δε σκοτίζομαι,

της τύχης έργα δεν εζήλεψα ποτέ,

και δε φθονώ, δε θέλω να’ μαι βασιλιάς,

είν’ όλα τούτα πέρ’ από τα μάτια μου.

Αρχίλοχος, απ. 22 Diehl=19 West (μτφρ. Σ. Μενάρδος)

Διαβάστε τα παραπάνω ποιήματα του Μίμνερμου και του Αρχίλοχου. Ποιες καινοφανείς απόψεις εμφανίζονται στα αποσπάσματα και πώς ερμηνεύονται σε σχέση με τις νέες εξελίξεις που διαμορφώνονται κατά την εποχή της λυρικής ποίησης;

Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 20 σειρές (2,5 μονάδες).


Θέμα 2ο

α) Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι της σάτιρας του Αριστοφάνη;

β) Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των επιγραμμάτων της ελληνιστικής περιόδου;

Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 15 σειρές για κάθε ερώτημα (2,5 μονάδες συνολικά για το 2ο θέμα).


Θέμα 3ο

Να σχολιάσετε τους παρακάτω όρους σε 3 περίπου σειρές τον καθένα: δεινότης, ομηρικές παρομοιώσεις, ειδύλλιον, ειρμός, Ηθικά

(2,5 μονάδες/ 0,5 ο κάθε όρος)


Θέμα 4ο

Είδαμε στην έρημο και έναν άλλον ασκητή που λεγόταν Άμμων, πατέρα τριών χιλιάδων μοναχών, τους οποίους και ονόμαζε Ταβεννησιώτες, ανθρώπους μεγάλης αρετής. Φορούσαν μηλωτές, έτρωγαν με σκεπασμένο το πρόσωπο και με το κεφάλι κάτω, για να μη δη ο ένας τον άλλον και εφάρμοζαν πολλή σιωπή, ώστε να νομίζεις ότι ήταν στην πλήρη έρημο. Ο καθένας έκανε κρυφά την άσκησή του και μόνο για τον τύπο εκάθονταν στο τραπέζι, για να φαίνεται ότι τρώνε, και προσπαθούσαν ο ένας να κρύβεται απ’ τον άλλον. Άλλοι απ’ αυτούς έφερναν μόνο μια ή δύο φορές το χέρι στο στόμα με λίγο ψωμί ή ελιές ή άλλο φαγητό και, μόλις εδοκίμαζαν μια φορά το κάθε προσφάι, τους αρκούσε αυτή η τροφή. Άλλοι μασούσαν σιγά σιγά το ψωμί χωρίς να δίνουν προσοχή στους άλλους, για να κάνουν εγκράτεια. Όλα αυτά τα εθαύμαζα, όπως ταιριάζει, χωρίς να παραλείψω την ωφέλεια που βγαίνει απ’ αυτή τη διήγηση.

α) Να προσδιορίσετε σε ποιο είδος της αγιολογικής λογοτεχνίας ανήκει το παραπάνω κείμενο τεκμηριώνοντας την απάντησή σας.

β) Ποια άλλα είδη αγιολογικών κειμένων γνωρίζετε;

Η απάντηση και για τα 2 ερωτήματα να μην υπερβαίνει τις 20 σειρές.

(2,5 μονάδες: 1,5 το πρώτο ερώτημα και 1 μονάδα το δεύτερο)



 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2007


Θέμα 1ο

Η Οδύσσεια, αν και ανήκει στην ίδια επική παράδοση όπως η Ιλιάδα, είναι ένα διαφορετικό είδος ποιήματος. Σε τι οφείλεται η διαφοροποίηση αυτή;

Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 20 σειρές (2,5 μονάδες).


Θέμα 2ο

Θέλοντες λοιπόν, ένεκα της επικρατούσης χρηματικής απορίας, να επιτύχουν οικονομίας, απέστειλαν ευθύς οπίσω τους Θράκας, οι οποίοι, καθυστερήσαντες, έφθασαν μετά την αναχώρησιν του Δημοσθένους, τάξαντες επί κεφαλής αυτών τον Διειτρέφην, όπως τους οδηγήσει, και παραγγείλαντες εις αυτόν, επειδή επρόκειτο να διέλθουν δια του Ευρίπου, να τους χρησιμοποιήσει, όπως προξενήσει κατά την διέλευσίν των, ό,τι βλάβας ημπορούσεν εις τους εχθρούς. Ο Διειτρέφης απεβίβασεν αυτούς εις το έδαφος της Τανάγρας, όπου προέβη εις εσπευσμένην λεηλασίαν. Το εσπέρας της αυτής ημέρας ανεχώρησεν εκ Χαλκίδος της Ευβοίας και διελθών τον Εύριπον, απεβιβάσθη εις την παραλίαν της Βοιωτίας, οπόθεν επί κεφαλής αυτών προήλασε κατά της Μυκαλησσού, επετέθη κατά τα ξημερώματα εναντίον της πόλεως, η οποία δεν είναι μεγάλη, και κατέλαβεν αυτήν αφρούρητον. Καθόσον οι κάτοικοι δεν εφαντάζοντο ποτέ ότι ημπορούσε κανείς να προελάσει τόσον πολύ εκ της θαλάσσης προς το εσωτερικόν, δια να τους επιτεθεί. Άλλωστε το τείχος ήτο ασθενές και εις μερικά μέρη είχε καταπέσει, ενώ εις άλλα ήτο χαμηλόν και εκτός τούτου μερικαί από τας πύλας αυτού ήσαν ανοικταί, λόγω του αισθήματος της ασφαλείας, υπό του οποίου κατείχοντο οι κάτοικοι. Οι Θράκες, εισορμήσαντες εντός της πόλεως, ήρχισαν λεηλατούντες τας οικίας και τους ναούς και φονεύοντες τους κατοίκους. Δεν εφείδοντο ουδενός, ούτε των γερόντων, ούτε των νεωτέρων, αλλ’ έσφαζαν κατά σειράν πάντας όσους συνήντων, και αυτά τα γυναικόπαιδα και αυτά ακόμη τα υποζύγια και κάθε έμψυχον πράγμα που έβλεπαν. Διότι οι Θράκες, καθώς όλοι οι πλέον βάρβαροι λαοί, είναι αιμοδιψείς, οσάκις δεν φοβούνται. Και εις την περίστασιν αυτήν, ο πανικός υπήρξε μέγας και ο όλεθρος ενέσκηψε υπό μυρίας μορφάς. Εισορμήσαντες οι εισβολείς μεταξύ άλλων και εντός ευρυχώρου σχολείου, οι νεαροί μαθηταί του οποίου προ μικρού είχαν εισέλθει εις αυτό, κατέσφαξαν αυτούς μέχρις ενός. Ουδέποτε μεγαλυτέρα συμφορά επέπεσεν επί ολοκλήρου πόλεως, ουδέποτε πλέον απροσδόκητος και τρομερά από αυτήν. (Θουκυδ. 7.29.4-5, μετάφραση Ελ. Βενιζέλου)

Στην παραπάνω περικοπή ο Θουκυδίδης αναφέρεται στη σφαγή του άμαχου πληθυσμού στη Μυκαλησσό της Βοιωτίας από Θράκες μισθοφόρους, οι οποίοι είχαν αποστρατευθεί από τους Αθηναίους. Να σχολιάσετε αυτή την περικοπή εστιάζοντας στις συνέπειες του πολέμου όπως τις εκθέτει ο ιστορικός.

Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 15 σειρές (2,5 μονάδες).


Θέμα 3ο

Να σχολιάσετε τους παρακάτω όρους σε 3 περίπου σειρές τον καθένα: Ορέστεια, Εταιρικοί διάλογοι, λεπτόν, Αιθιοπικά, επιστολάρια

(2,5 μονάδες/ 0,5 ο κάθε όρος)


Θέμα 4ο

Τι γνωρίζετε για το έργο του Προκοπίου;

Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 15 σειρές (2,5 μονάδες).

Τετάρτη 9 Ιουνίου 2010

ΕΛΠ 21 - ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2006

Θ.Ε. Αρχαία Ελληνική και Βυζαντινή Φιλολογία

Εξεταστική Ιουνίου 2006


Θέμα 1ο

Ποια ιδεολογία εκφράζουν οι Επίνικοι του Πινδάρου και ποια η τυπική τους δομή;

(Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 15 σειρές)

(μονάδες 2)


Θέμα 2ο


20

21 Ούτε ένα στάδιο δεν είχα ανέβει και η σελήνη «Μένιππε», μου λέει με φωνή γυναίκας, «σε παρακαλώ, μπορείς να με διευκολύνεις σε κάτι με τον Δία;» «Γιατί όχι;» της απάντησα, «φτάνει να μην είναι κάτι βαρύ που πρέπει να το μεταφέρω». «Μια απλή παραγγελία θα μεταφέρεις», είπε εκείνη, «μια παράκληση από μένα προς τον Δία• γιατί έχω απαυδήσει πιά, Μένιππε, ν’ακούω τα πολλά και φοβερά από τους φιλοσόφους που άλλη δουλειά δεν έχουν παρά να ασχολούνται συνεχώς μαζί μου, ποια είμαι, πόσο μεγάλη και για ποιο λόγο γίνομαι ημικυκλική ή μηνίσκος. Άλλοι απ’αυτούς λένε πως κατοικούμαι, άλλοι πως κρέμομαι πάνω από τη θάλασσα σαν καθρέφτης κι άλλοι ό,τι φανταστεί ο καθένας τους, εκείνο μου προσάπτουν. Τελευταία μάλιστα έφτασαν να πουν ότι και το φως μου ακόμα δεν είναι γνήσιο, αλλά είναι κλοπιμαίο κι έρχεται από πάνω, από τον ήλιο, και άλλο δεν κοιτάζουν παρά πώς θα με βάλουν να μαλώσω με τον αδελφό μου, σαν να μην τους έφταναν όσα έχουν πει για τον ίδιο τον Ήλιο, πως τάχα είναι πέτρα και πυρωμένο σίδερο.

Κι όμως, πόσα και πόσα δεν ξέρω εγώ γι’αυτούς, πράξεις αισχρές και κατάπτυστες που κάνουν τη νύχτα εκείνοι που την ημέρα εμφανίζονται σοβαροί και ανδροπρεπείς, επιβλητικοί στο βλέμμα και στη μορφή, καμάρι των απλών πολιτών. Εγώ βέβαια δεν λέω λέξη, κι ας βλέπω όλ’αυτά• γιατί δεν θεωρώ πρέπον να αποκαλύψω και να βγάλω στο φως τις νυκτερινές εκείνες ενασχολήσεις και την παρασκηνιακή ζωή του καθενός• ακόμα κι αν δω κάποιον να μοιχεύεται ή να κλέβει ή να αποτολμά οτιδήποτε άλλο από εκείνα που ευνοεί περισσότερο η νύχτα, απλώνω στη στιγμή σύννεφο και σκεπάζω το πρόσωπό μου για να μη δείξω στον κόσμο γέρους ανθρώπους να ντροπιάζουν την αρετή και το μακρύ τους γένι. Εκείνοι όμως καθόλου δεν διστάζουν να με κατασπαράζουν με τα λόγια τους και να με προσβάλλουν με κάθε τρόπο, ώστε, μα τη Νύχτα, πολλές φορές σκέφτηκα να μεταναστέψω όσο γίνεται μακρύτερα για να γλιτώσω από την κακογλωσσιά τους.

Θυμήσου λοιπόν να διαβιβάσεις όλ’αυτά στον Δία και να προσθέσεις ότι μου είναι αδύνατο να μείνω στη θέση μου, εκτός αν εκείνος εξοντώσει τους φυσικούς και φιμώσει τους διαλεκτικούς και ανασκάψει τη Στοά και πυρπολήσει την Ακαδημία και σταματήσει τις συζητήσεις στους Περιπάτους• μόνο έτσι θα πάψουν να με μετράνε καθημερινά και θα μπορέσω να βρώ ησυχία.»

Λουκιανού Ικαρομένιππος ή Υπερνέφελος §§ 20-21 (μετάφραση Αλόη Σιδέρη)

α) Καταδείξτε βασικά χαρακτηριστικά της τέχνης του Λουκιανού που ανιχνεύονται στο παραπάνω απόσπασμα.

β) Σε ποιες κατηγορίες ταξινομούνται τα έργα του Λουκιανού;

(Η απάντηση να μην υπερβαίνει τη μία σελίδα συνολικά)

(μονάδες 3 / η κάθε ερώτηση 1,5)


Θέμα 3ο

Να σχολιάσετε τους παρακάτω όρους σε τρεις περίπου σειρές τον καθένα:

Ομηρική γλώσσα, Ανακρεόντεια, Αίτια, Παλατινή Ανθολογία, Μηναία.

(μονάδες 2,5 / ο κάθε όρος 0,5)


Θέμα 4ο

Προοίμιο της Χρονογραφίας

Ο μακαριότατος αββάς Γεώργιος, άνδρας ελλογιμότατος και πολυμαθέστατος (που έγινε και Σύγκελλος στα χρόνια του αγιότατου πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ταρασίου), αφού διάβασε πολλούς ιστορικούς και χρονογράφους κι αφού έκανε έρευνα πάνω στα έργα τους, έγραψε μια σύντομη χρονογραφία από την εποχή του Αδάμ μέχρι την εποχή του βασιλιά Διοκλητιανού του διώκτη των χριστιανών. Και τις χρονολογίες, αφού λεπτομερώς εξέτασε, με μεγάλη ακρίβεια κατέγραψε και τις διαφωνίες μεταξύ των συγγραφέων συμβίβασε και αποκατέστησε και συνέταξε, όπως κανένας άλλος συγγραφέας πριν από αυτόν, τους βίους των αρχαίων βασιλιάδων κάθε έθνους και τους χρονολόγησε. Όσο του ήταν δυνατόν συμπεριέλαβε και τους αρχιερείς των οικουμενικών θρόνων, (της Ρώμης εννοώ και της Κωνσταντινούπολης, της Αλεξάνδρειας, της Αντιόχειας και των Ιεροσολύμων), ορθοδόξους και αιρετικούς και επακριβώς τους χρόνους της ιερατείας τους. Επειδή όμως τον πρόλαβε ο θάνατος και δεν κατάφερε να ολοκληρώσει το σκοπό του αλλά – καθώς είπαμε και πιο πάνω- αποδήμησε εις κύριον υπηρετώντας την ορθόδοξη πίστη σε μένα -ως γνήσιο φίλο- άφησε το βιβλίο ατελείωτο και μου πρόσφερε αφορμή να συμπληρώσω ό,τι λείπει. Εγώ που δεν αγνοώ την αμάθειά μου και τον περιορισμένο λόγο μου ήθελα να παραιτηθώ από την προσπάθεια γιατί το έργο με ξεπερνούσε. Εκείνος όμως με ανάγκασε να το κάνω παρακαλώντας με να μην ολιγωρήσω και μείνει το έργο ημιτελές. Έτσι υπακούοντας σε κείνον ξεκίνησα ένα εγχείρημα που με υπερβαίνει, καταβάλλοντας πολύ μεγάλο κόπο. Γιατί πολλά βιβλία έψαξα και διάβασα για να γράψω αυτή τη χρονογραφία που ξεκινάει από την εποχή του Διοκλητιανού και φθάνει ως τη βασιλεία του Μιχαήλ και του γιου του του Θεοφύλακτου και περιγράφει τις βασιλείες και τις πράξεις των πατριαρχών και τους χρόνους που έγιναν όλα αυτά. Και δεν τα σύνταξα από μόνος μου αλλά τα σταχυολόγησα από αρχαίους ιστοριογράφους και ρήτορες (λογογράφους) και τα έβαλα στη σειρά κατατάσσοντας τα γεγονότα της κάθε χρονιάς χωρίς να τα συγχέω. Για να γνωρίζουν οι αναγνώστες σε ποιο χρόνο βασιλείας του κάθε βασιλιά έγινε ποιο γεγονός πολεμικό ή σχετικό με την εκκλησία, πολιτικό, είτε σχετιζόμενο με το λαό, ή και οτιδήποτε άλλο.

(Θεοφάνης, εκδ. B.G.Niebuhr [CFHB], 1839, I.3-5)

Παραβλέποντας τη χρήση του όρου «χρονογραφία» μέσα στο κείμενο, πώς θα αναγνωρίζατε στο παραπάνω προοίμιο την πρόθεση του συγγραφέα να συγγράψει χρονογραφία και όχι ιστορία;

(Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 15 σειρές)

(μονάδες 2,5 )



ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2006


Θέμα 1ο

Είσαι της γνώμης ότι οι ρήτορες ομιλούν πάντοτε με σκοπό το καλύτερο, επιδιώκοντας τη βελτίωση των πολιτών μέσω των λόγων τους, ή και αυτοί, επιζητώντας την ευχαρίστηση των πολιτών και παραμελώντας το κοινό όφελος χάριν του ιδίου, συμπεριφέρονται στο λαό, όπως σε παιδιά, προσπαθώντας μόνο να τον ευχαριστήσουν αδιαφορώντας για το αν βελτιωθεί ή θα χειροτερεύσει;

(Πλάτων, Γοργίας 502e-503a, μτφρ. Ε. Αλεξίου)

Nα εντοπίσετε τη στάση του Πλάτωνος απέναντι στη ρητορική, όπως αυτή διαφαίνεται στο παραπάνω απόσπασμα.

(Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 15 σειρές)

(μονάδες 2)


Θέμα 2ο

105. Ύπουλος ο Φθόνος ψιθύρισε στο αυτί του Απόλλωνα:

106. "θαυμάζω τον ποιητή που το τραγούδι του είναι θάλασσα πλατιά".

107. Του Φθόνου ο Απόλλωνας κατάφερε κλωτσιά και είπε:

108. "μέγας ο ρους του ασσυριακού ποταμού, αλλά με τα νερά του

109. παρασέρνει πλήθος λύματα και ρύπους.

110. Κι η προσφορά των Μελισσών στη Δήμητρα δεν είναι ύδωρ

111. κοινό αλλά πηγής καθαρής και άχραντης ανάβλυσμα

112. ιερό, ολίγο στάλαγμα, τέλειο απόσταγμα".

(Καλλίμαχος, Ύμνος στον Απόλλωνα, μτφρ. Θ.Δ. Παπαγγελής)


α) Προσδιορίστε και αναπτύξτε τις βασικές αρχές της καλλιμαχικής τέχνης, όπως συνοψίζονται σε αυτούς τους στίχους.

Β) Ποια είναι τα κυριότερα ποιητικά έργα του Καλλίμαχου;

(Η απάντηση να μην υπερβαίνει τη μία σελίδα συνολικά)

(μονάδες 3 /το κάθε ερώτημα 1,5)


Θέμα 3ο

Πότε μπορεί να χρονολογηθεί η Αρχική Σύνταξη του Διγενή Ακρίτη και ποιες είναι οι πιθανές ιστορικές συγκυρίες που τον γέννησαν;

(Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 20 σειρές)

(μονάδες 2,5 )


Θέμα 4ο

Να σχολιάσετε τους παρακάτω όρους σε τρεις περίπου σειρές τον καθένα:

Έργα και Ημέραι, δημηγορίες, ασιανισμός, Οκτώηχος, πολιτικός στίχος.

(μονάδες 2,5 / ο κάθε όρος 0,5)

ΕΛΠ 21 - ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2005

Θ.Ε. Αρχαία Ελληνική και Βυζαντινή Φιλολογία

Εξεταστική περίοδος Ιουνίου 2005


Θέμα 1ο


Α. και θα πεθάνεις• κι ύστερα θα σε ξεχάσουν όλοι•

κανένα τριαντάφυλλο από την Πιερία

ποτέ σου δε σε στόλισε• χλωμή θα τριγυρίζεις

στον Άδη μέσα, άγνωστη, μεσ’ στων νεκρών το πλήθος

Σαπφώ, απ. 55 Lobel – Page


Ο Ηρόδοτος από την Αλικαρνασσό εκθέτει εδώ τις έρευνές του, για να μη ξεθωριάζει με τα χρόνια ό,τι έγινε από τους ανθρώπους, μήτε έργα μεγάλα και θαυμαστά, πραγματοποιημένα άλλα από τους Έλληνες και άλλα από τους βαρβάρους, να σβήσουν άδοξα• ιδιαίτερα γίνεται λόγος για την αιτία που αυτοί πολέμησαν μεταξύ τους.

Ηρόδοτος, Ιστοριών προοίμιο


Μελετήστε τα παραπάνω κείμενα. Ποια είναι η κοινή θεματική των δύο κειμένων και πώς αντιμετωπίζει ο καθένας το θέμα αυτό; Πού οφείλονται οι διαφοροποιήσεις;

(μονάδες 2,5)


Β.

Τα πρόσωπα και τα γεγονότα της περσικής ιστορίας και η σχέση Ελλήνων – Περσών έχουν απασχολήσει αρκετούς έλληνες ιστορικούς της κλασικής εποχής. Εντοπίστε τη θεματολογία αυτή σε έργα του Ξενοφώντα και σχολιάστε με συντομία τον χαρακτήρα των έργων αυτών.

(Η απάντηση δεν θα υπερβαίνει τη μια σελίδα)

(μονάδες 2,5)


Θέμα 2ο

Α.

Όλα όσα συνέβησαν ως τις μέρες μας στο γένος των Ρωμαίων κατά τη διάρκεια των πολέμων τα έχω διηγηθεί συνδέοντάς τα πάντοτε με το χρόνο και τον τόπο στον οποίο διαδραματίστηκαν. Από δω και πέρα όμως δεν θα συνθέσω την εξιστόρηση με τον ίδιο τρόπο. Εδώ θα καταγραφούν με κάθε λεπτομέρεια όλα όσα έτυχε να συμβούν σε κάθε σημείο της ρωμαϊκής επικράτειας. Ο λόγος είναι ότι ήταν αδύνατο να καταγραφούν οι πράξεις με τον πρέποντα τρόπο όσο οι αυτουργοί τους ήταν ακόμα στη ζωή, γιατί, αν με ανακάλυπταν, δεν θα μπορούσα να γλιτώσω από τον πιο οικτρό θάνατο και δεν μπορούσα να είμαι σίγουρος ούτε καν για την ασφάλεια των πιο στενών μου συγγενών. Αλλά και σε πολλές περιπτώσεις αναγκάστηκα να αποκρύψω τις αιτίες των γεγονότων που έχω αναφέρει στα προηγούμενα βιβλία μου. Θα χρειαστεί λοιπόν, στο σημείο αυτό της ιστορίας μου, να αποκαλύψω όχι μόνο όσα έχω προηγουμένως παρασιωπήσει, αλλά και τις αιτίες των γεγονότων που ήδη ανέφερα. Ωστόσο, καθώς τώρα πρόκειται να αποδυθώ σ’ έναν διαφορετικό αγώνα, δύσκολο και φοβερά άνισο, καθώς έχει να κάνει με τα έργα και τις ημέρες του Ιουστινιανού και της Θεοδώρας, αισθάνομαι να τρέμω από το φόβο μου…

Αναγνωρίστε τον συγγραφέα του παραπάνω αποσπάσματος, σχολιάστε το περιεχόμενό του και κατατάξτε το ειδολογικά.

(Η απάντηση δεν θα υπερβαίνει τη μια σελίδα)

(μονάδες 2,5)


Β. Σε τι αναφέρονται οι παρακάτω όροι – τίτλοι. Ο σχολιασμός σας δεν θα υπερβαίνει τις 5 σειρές για κάθε όρο - τίτλο:

λογότυποι, γοργίεια σχήματα, Πυθιόνικοι, στιχηρόν, Εκάλη

(μονάδες 2,5 / ο κάθε όρος 0,5)



 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ: 10-7-2005


Θέμα 1ο

Α.

"Κροῖσε, ἐμένα λοιπὸν ποὺ ξέρω καλὰ ὅτι ὁ θεὸς εἶναι ὅλος φθόνο καὶ τοῦ ἀρέσει νὰ φέρνη τὰ ἄνω κάτω, μὲ ρωτᾶς γιὰ τὰ ἀνθρώπινα πράγματα. [32.2] Στὸ μάκρος τῆς ζωῆς του ἔχει κανεὶς πολλὰ νὰ δῆ ποὺ δὲ θὰ τά 'θελε, καὶ πολλὰ νὰ πάθη. […] Μὲ αὐτοὺς τοὺς ὅρους, Κροῖσε, ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἕρμαιο τῆς τύχης. [32.5] Σ' ἐμένα βέβαια ἐσὺ φανερώνεσαι νὰ ἔχης πολλὰ πλούτη καὶ νὰ εἶσαι βασιλιὰς πολλῶν ἀνθρώπων. Ὅμως ἐκεῖνο ποὺ ρωτᾶς ἀκόμη δὲν εἶμαι σὲ θέση νὰ τὸ πῶ, πρὶν μάθω πὼς εἶχες καλὰ τέλη. Γιατὶ δὲν εἶναι ἀσφαλῶς πιὸ εὐτυχισμένος ὁ πολὺ πλούσιος ἀπὸ ἐκεῖνον ποὺ ἔχει τὸ καθημερινό του, ἐκτὸς κι ἂν τοῦ μείνη ἡ τύχη πιστὴ και τελιεώση τη ζωή του μέσα σὲ ὅλα τὰ ἀγαθά του. Γιατὶ ὑπάρχουν ζάπλουτοι ἄνθρωποι, δυστυχισμένοι ὅμως, καὶ ἄλλοι μὲ μετρημένα ἀγαθά, ἀλλὰ εὐτυχεῖς. [32.6] Ὁ πολὺ πλούσιος, δύστυχος ὅμως, σὲ δύο σημεῖα μόνον ξεπερνᾶ τὸν εὐτυχισμένο, ἐνῶ αὐτὸς τὸν πλούσιο καὶ δυστυχισμένο σὲ πολλά. Ὁ πρῶτος ἔχει πιὸ πολλὰ μέσα νὰ ἱκανοποιήσει τὶς ἐπιθυμίες του, καὶ γιὰ νὰ σηκώση μιὰ συμφορὰ μεγάλη ποὺ τὸν βρῆκε, περισσότερη δύναμη. Ὅμως ὁ ἄλλος τὸν ξεπερνᾶ στὰ ἀκόλουθα σημεῖα: τὴ συμφορὰ καὶ τὶς ἐπιθυμίες του δὲν ἔχει ὅμοια δύναμη νὰ τὶς βαστάξη, ἀπὸ αὐτὰ ὅμως τὸν προστατεύει ἡ εὐτυχία· οὔτε σακάτης εἶναι οὔτε ἄρρωστος οὔτε συφοριασμένος, ἀλλὰ καλότεκνος, ὡραῖος. [32.7] Καὶ ἂν πλάι σ' αὐτὰ τύχη νὰ ἔχη καὶ καλὰ τέλη στὴ ζωή του, ἔ αὐτὸς εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ζητᾶς, ὁ ἄξιος νὰ ὀνομάζεται εὐτυχισμένος. Πρὶν ὅμως πεθάνη κάποιος, πρέπει νὰ διστάζη κανεὶς καὶ νὰ μὴν τὸν λέη εὐτυχισμένο, ἀλλὰ πὼς τοῦ χαμογελᾶ ἡ τύχη. [32.8] Γιατὶ ὅλα αὐτὰ ποὺ εἴπαμε, νὰ βρεθοῦν συγκεντρωμένα σὲ ἕναν ἄνθρωπο εἶναι ἀδύνατο, ὅπως καμιὰ χώρα δὲν εἶναι αὐτάρκης παράγοντας ὅ,τι τῆς χρειάζεται, ἀλλὰ ἄλλα ἀγαθὰ τὰ ἔχει καὶ ἄλλα τῆς λείπουν· ἐκείνη ποὺ θὰ τύχη νὰ ἔχη τὰ πιὸ πολλὰ ἀγαθά, αὐτὴ εἶναι καὶ ἡ καλύτερη. Ἔτσι καὶ τοῦ ἀνθρώπου ἡ ὕπαρξη, μία πρὸς μία, καμία δὲν εἶναι αὐτάρκης. [32.9] Γιατὶ τὸ ἕνα τὸ ἔχει, τὸ ἄλλο τῆς λείπει. Καὶ ὅποιος τύχει, ὅσο ζῆ, νὰ ἔχη τὰ πιὸ πολλὰ ἀγαθά, κι ὕστερα νὰ βρῆ καὶ καλὰ τέλη στὴ ζωή του, αὐτὸς γιὰ μένα, βασιλιά, ἀξίζει νὰ φέρνη τὸν τίτλο αὐτόν. Πρέπει λοιπὸν σὲ κάθε πράγμα νὰ ἐξετάζουμε τὸ τέλος του, ποῦ θὰ βγῆ. Γιατὶ πολλοὺς βέβαια ὁ θεὸς τοὺς ἄφησε γιὰ λίγο νὰ γευθοῦν τὴν εὐτυχία, κι ὕστερα τοὺς γκρέμισε κάτω συνθέμελα".

Ηροδότου Ιστοριών Α 32


Στο παραπάνω κείμενο εντοπίστε τα στοιχεία της ιστορικής σκέψης του Ηροδότου.

(Η απάντηση δεν θα υπερβαίνει τη μια σελίδα)

(μονάδες 2,5)


Β.

Να αναφέρετε και να σχολιάσετε σύντομα τα χαρακτηριστικά της ελληνιστικής ποίησης.

(Η απάντηση δεν θα υπερβαίνει τη μια σελίδα)

(μονάδες 2,5)


Θέμα 2ο

Α. Εμφάνιση και ανάπτυξη της δημώδους βυζαντινής λογοτεχνίας.

(Η απάντηση δεν θα υπερβαίνει τη μια σελίδα)

(μονάδες 2,5)


Β.

Σε τι αναφέρονται οι παρακάτω όροι – τίτλοι. Ο σχολιασμός σας δεν θα υπερβαίνει τις 5 σειρές για τον κάθε όρο - τίτλο:

Γυναικών Κατάλογος (Ηοίες), παρεκβάσεις, Λακεδαιμονίων πολιτεία, καταβασία, ριμάδα

(μονάδες 2,5 / ο κάθε όρος 0,5)

ΕΛΠ 21 - ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2004

Θ.Ε. Αρχαία Ελληνική και Βυζαντινή Φιλολογία

Εξεταστική περίοδος Ιουνίου 2004


Θέμα 1ο

Αναφέρετε

Α. τους δυο θεματικούς κύκλους που διέκρινε η έρευνα στο θεματικό υλικό της Οδύσσειας

Β. τρία στοιχεία αφηγηματικών τρόπων και τεχνικής στη σύνθεση των ομηρικών επών. Περιγράψτε σύντομα το καθένα από αυτά. (Μονάδες Α: 16, Β: 9)


Θέμα 2ο

Να σχολιάστε τους παρακάτω όρους σε τρεις περίπου σειρές τον καθένα:

παρθένεια, λογογράφοι, συναξάριον, Β Σοφιστική

(Μονάδες 20)


Θέμα 3ο

Σαν πoιο άφησα στη μέση απ’ όσα μ΄ έκαμαν

να συγκαλέσω το λαό στη σύναξη;

Μπρος στου Καιρού το δικαστήριο μάρτυρα

άριστον έχω την τρανή μητέρα εγώ

των θεών του Ολύμπου, τούτη δω τη μαύρη Γη,

που πάνωθέ της πέτρες σήκωσα πολλές,

χρεών σημάδια• σκλάβα πρώτα αυτή ‘τανε

και τώρα λεύτερη είναι. Κι Αθηναίους πολλούς,

που δίκια ή άδικα είχαν πουληθεί μακριά,

στη θεόχτιστη πατρίδα τους ξανάφερα.

Άλλοι, που χρέη αβάσταχτα τους πιέζανε,

μόνοι είχαν φύγει και, γυρνώντας δω κι εκεί,

την αττική τους γλώσσα είχαν ξεχάσει πια,

κι απ΄της σκλαβιάς άλλοι υπόφεραν τη ντροπή

εδώ στον τόπο, μπρος στο αγρίεμα τρέμοντας

των αφεντάδων. Όλους τους λευτέρωσα.

Και βία μαζί και δίκιο συνταιριάζοντας

τα ‘φερα τούτα εγώ ως την άκρη δυνατά,

έτσι όπως είχα τάξει. Νόμους όρισα

ίδιους για τους μεγάλους και για τους μικρούς

το δίκιο δρόμο στον καθένα δείχνοντας.

Αν τη βουκέντρα κάποιος άλλος έπιανε,

άνθρωπος φιλοχρήματος, κακόβουλος,

αντίς για με, το λαό δεν θα τον δάμαζε•

γιατί αν παραδεχόμουν όσα θ’ άρεσε

σ’αυτούς εδώ να πάθουνε οι αντίπαλοι

κι όσα για τούτους βάζαν οι άλλοι με το νου,

η πόλη απ’ άντρες πλήθος θα ‘μενε ορφανή.

Γι αυτό άμυνα κρατούσα απ’ όλες τις μεριές,

λύκος ζωσμένος από σκυλολόι πυκνό


Διαβάστε το παραπάνω απόσπασμα. Αναφέρετε το όνομα του συγγραφέα, το γραμματειακό είδος στο οποίο εντάσσεται και πείτε σε ποια γεγονότα αναφέρεται. Αποδώστε σύντομα τις πολιτικές και κοινωνικές πεποιθήσεις που προβάλλει ο ποιητής. (Μονάδες 30)


Θέμα 4ο

Βασικές διαφορές μεταξύ βυζαντινής ιστοριογραφίας και χρονογραφίας. Δώστε δύο εκπροσώπους από το κάθε είδος.


(Μονάδες 25)



Θέματα Επαναληπτικών Εξετάσεων Ιουνίου 2004



Θέμα 1ο

Α. Δώστε τις βασικές αρχές που δικαιολογούν τη θεωρία της προφορικής δημιουργίας και διάδοσης των ομηρικών επών

Β. Δώστε το βασικό χαρακτηριστικό που προσδιορίζει το ύφος των ομηρικών επών

(Μονάδες Α: 16, Β: 9)



Θέμα 2ο

Να σχολιάστε τους παρακάτω όρους σε τρεις περίπου σειρές τον καθένα

προσόδιο, νουβέλα, μενίππειοι διάλογοι, Χριστός Πάσχων

(Μονάδες 20)



Θέμα 3ο

Η 2η παράγραφος από το κείμανο των Ελληνικών του Ξενοφώντα (σ. 401)


Αναφέρετε τον συγγραφέα, τον τίτλο, το γραμματειακό είδος στο οποίο ανήκει το απόσπασμα και σε ποια ιστορική περίοδο αναφέρεται.

Εντοπίστε ένα επιχείρημα που κατά τη γνώμη σας δικαιολογεί ή δεν δικαιολογεί τη δράση του Αλκιβιάδη.

(Μονάδες 30)



Θέμα 4ο


Ποια είναι τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της δημώδους βυζαντινής γραμματείας και σε ποια ιστορική περίοδο αυτή αναπτύχθηκε.

(Μονάδες 25)

ΕΛΠ 21 - ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2003

Θ.Ε: Αρχαία Ελληνική και Βυζαντινή φιλολογία

1η εξεταστική περίοδος Ιουλίου 2003

1ο ΘΕΜΑ

Υποθέστε ότι έχετε στα χέρια σας ένα τυπωμένο αρχαίο κείμενο στην έγκυρη έκδοση της Οξφόρδης.

(α) Να δώσετε σε κάποιον, ο οποίος δεν γνωρίζει με ακρίβεια τους τρόπους διάσωσης των αρχαίων κειμένων, να αντιληφθεί τους πιθανούς δρόμους που ακολούθησε διαχρονικά το αρχαίο κείμενο από τη στιγμή που συντάχτηκε μέχρι τη διάσωσή του την εποχή της τυπογραφίας. (15 μον.)

(β) Ποιος από τους παρακάτω άσκησε τη μικρότερη επίδραση στην κλασική φιλολογία και ποιες ήταν οι θέσεις του; Fr. Aug. Wolf – U. V. Wilamowitz-Moellendorff – Fr. Nietzsche (10 μον.)

[Έκταση απάντησης και στα δύο σκέλη: μέχρι 1,5 σελ.]


2ο ΘΕΜΑ

Όταν ο Όμηρος ανέλαβε να διηγηθεί τον πόλεμο που έκαναν οι Αχαιοί προς τους Τρώες, δεν άρχισε κατευθείαν από την αρχή, αλλά από όπου έτυχε. Αυτό κάνουν περίπου όλοι όσοι ψεύδονται, μπερδεύουν και ξαναμπερδεύουν τα πράγματα και τίποτε δεν θέλουν να πουν με τη σειρά. Έτσι κρύβονται καλύτερα. Αλλιώς θα αποκαλύπτονταν από τα ίδια τα πράγματα. Αυτό μπορεί κανείς να το δει να γίνεται και στα δικαστήρια και σε άλλες περιστάσεις όταν οι άνθρωποι ψεύδονται με επιδεξιότητα.

Στο παραπάνω απόσπασμα αρχαίου συγγραφέα επικρίνεται ο Όμηρος για αφηγηματικές τεχνικές, τις οποίες η παγκόσμια λογοτεχνία θαυμάζει:

(α) Με αφορμή την παραπάνω θέση και με βάση τις γνώσεις σας για τα ομηρικά έργα να εξηγήσετε πώς ο Όμηρος διαμορφώνει μέσω αυτών των τεχνικών τη δομή της Ιλιάδας. (26 μον.)

(β) Ποιος είναι ο συντάκτης του παραπάνω αποσπάσματος, σε ποιο πνευματικό κίνημα ανήκει και πώς ερμηνεύετε τη στάση του; (10 μον.)

[Έκταση απάντησης και για τα δύο σκέλη: μέχρι 1,5 σελ.]


3ο ΘΕΜΑ

Να σχολιάσετε σύντομα (μέχρι 10 σειρές για το καθένα) τα παρακάτω θέματα:

(α) Περί του στεφάνου – Δημοσθένης (6 μον.)

(β) Κύκλια έπη (6 μον.)

(γ) Λογοτεχνικό είδος, περίοδος, χαρακτηριστικά γνωρίσματα των παρακάτω: (6 μον.)

- Αἱ γενεαὶ αἱ πᾶσαι

ὕμνον τῇ ταφῇ σου

προσφέρουσι, Χριστέ μου



-Σῶσον ὑμᾶς, υἱὲ Θεοῦ

ὁ ἀναστὰς ἐκ νεκρῶν,

ψάλλοντάς σοι

Ἀλληλούια

(δ) «Είναι αισχρό να σιωπά κανείς, όταν επιτρέπεται στον Ισοκράτη να μιλά» (6 μον.)


4ο ΘΕΜΑ

Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες; Σε κάθε περίπτωση καλείστε να τεκμηριώσετε (μέχρι 10 σειρές) την απάντησή σας:

(α) Ένας φιλόλογος μπορεί να υποθέσει ότι το παρακάτω κείμενο βρίσκεται στην Παλατινή Ανθολογία. (5 μον.)

Πασίχαρο το κύπελλο. Λέγει ότι μόλις έχει αγγίξει

Της Ζηνοφίλας της φιλέραστης το εύλαλο στόμα.

Το τυχερό! Κι εγώ με χείλη την προσμένω ακόμα

Να σμίξουμε και την ψυχή απνευστί να μου ρουφήξει.

(Μελέαγρος)

(β) Ανάμεσα στον Απολλώνιο Ρόδιο, τον Καλλίμαχο, τον Ερατοσθένη και τον Λυκόφρονα υπάρχουν σημαντικές ομοιότητες, καθώς και οι τέσσερις συνδύαζαν την ποιητική τέχνη με την αρχαιοδιφική-φιλολογική λογιοσύνη. (5 μον.)

(γ) Ο Γεώργιος Πισίδης, εκπρόσωπος της ιστορικής επικής ποίησης, έζησε την ηρωική εποχή του αυτοκράτορα Νικηφόρου Α΄ Φωκά (963-969), τον οποίο και εγκωμίασε στο ποίημά του Η Άλωσις της Κρήτης. (5 μον.)


Παρατηρήσεις

1. Πρέπει να απαντηθούν όλα τα θέματα.

2. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στην τήρηση της προβλεπόμενης έκτασης της απάντησης.

3. Στο τέταρτο θέμα απαιτείται σχολιασμός και τεκμηρίωση είτε πρόκειται για σωστή είτε για εσφαλμένη απάντηση.



Θ.Ε: Αρχαία Ελληνική και Βυζαντινή φιλολογία

2η εξεταστική περίοδος Ιουλίου 2003


1ο ΘΕΜΑ

Γι αυτόν τον λόγο και εγώ, παρ΄ όλο που η ενασχόλησή μου με τα στρατιωτικά ζητήματα, οι δικαστικές υποθέσεις και η μελέτη των νομικών εγγράφων δεν μου το επιτρέπουν, αποφάσισα να προσθέσω ακόμη μιαν έγνοια στις τόσες που ήδη έχω και με ύφος απλό και λιτό, όπως αρμόζει στους ιστοριογράφους, μια και το θέμα τους δεν έχει σχέση με ρητορικούς αγώνες και δεν απαιτεί κάποια ιδιαίτερη τεχνική, αλλά σχετίζεται με την ιστορία και απέχει από κάθε είδους εκζήτηση και ασημαντολογία, να περιγράψω όσα εγώ είδα με τα ίδια μου τα μάτια και δεν προέρχονται από πληροφορίες τρίτων. Σκοπός μου είναι να μη βυθιστούν στη λησμονιά με το πέρασμα του χρόνου όλα αυτά, εφόσον είναι τόσο αξιόλογα, αλλά να παραμείνουν στη μνήμη αθάνατα.

(Προοίμιο από την Ιστορία του Μιχαήλ Ατταλειάτη)

(α) Να εντοπίσετε με ακρίβεια τα κλασικά πρότυπα του ιστοριογράφου στο παραπάνω απόσπασμα. (10 μον.)

(β) Πώς μπορούμε να διαχωρίσουμε τη βυζαντινή ιστοριογραφία από τη χρονογραφία; (10 μον.)

(γ) Ποια άποψη διατύπωσε ο K. Krumbacher και ποια ο H.-G. Beck σχετικά με τη χρονογραφία; (6 μον.)

[Έκταση απάντησης: μέχρι 1,5 σελ.]


2ο ΘΕΜΑ

Α. Την αψεγάδιαστη ασπίδα μου, που άθελα πλάι σ’ ένα θάμνο

πέταξα, κάποιος οχτρός Σάιος τη χαίρεται. Ναι.

Έσωσα εγώ τη ζωή μου; Για ασπίδα λοιπόν δε με μέλει.

Ασ’ τη κι ας πάει στο καλό. Θά ’βρω καλύτερη εγώ.



Β. Ύπουλος ο Φθόνος ψιθύρισε στο αυτί του Απόλλωνα:

«θαυμάζω τον ποιητή που το τραγούδι του είναι θάλασσα πλατιά»

Του Φθόνου ο Απόλλωνας κατάφερε κλωτσιά και είπε:

«μέγας ο ρους του ασσυριακού ποταμού, αλλά με τα νερά του

παρασέρνει πλήθος λύματα και ρύπους.

Κι η προσφορά των Μελισσών στη Δήμητρα δεν είναι ύδωρ

Κοινό αλλά πηγής καθαρής και άχραντης ανάβλυσμα

Ιερό, ολίγο στάλαγμα, τέλειο απόσταγμα».

(α) Να προσδιορίσετε τους συντάκτες των παραπάνω κειμένων, την εποχή στην οποία έδρασαν, καθώς και το λογοτεχνικό είδος το οποίο υπηρέτησαν. (6 μον.)

(β) Να εξηγήσετε πώς η θεματική των συγκεκριμένων αποσπασμάτων είναι αντιπροσωπευτική για την εποχή στην οποία γράφτηκαν. (20 μον.)

[Έκταση απάντησης: μέχρι 1,5 σελ.]


3ο ΘΕΜΑ

Να σχολιάσετε σύντομα (μέχρι 10 σειρές για το καθένα) τα παρακάτω θέματα:

(α) Δεύτερη σοφιστική: περιεχόμενο του όρου, εκπρόσωποι (6 μον.)

(β) Ομηρικό ζήτημα: θεωρία της νεοανάλυσης (6 μον.)

(γ) Ελληνιστικός – Droysen (6 μον.)

(δ) Χριστός Πάσχων ( 6 μον.)

4ο ΘΕΜΑ

Να συνδέσετε τους όρους της πρώτης παραγράφου με αυτούς της δεύτερης (μια μόνο αντιστοιχία), σχολιάζοντας την επιλογή σας σύντομα (μέχρι 4 σειρές):

Α. ηθοποιία, Δίων-Βρούτος, τετραλογία, Κατά Λεωκράτους, Βίοι Σοφιστών, Δις κατηγορούμενος, Λευκίππη-Κλειτοφών, δεινότης.

Β. Αντιφών, Αχιλλέας Τάτιος, Λυκούργος, Δημοσθένης, Πλούταρχος, Λυσίας, Λουκιανός, Φιλόστρατος.

(3 μον. για το καθένα, σύν. 24 μον.)



Παρατηρήσεις

1. Πρέπει να απαντηθούν όλα τα θέματα.

2. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στην τήρηση της προβλεπόμενης έκτασης της απάντησης.

3. Στο τέταρτο θέμα απαιτείται σχολιασμός και τεκμηρίωση της επιλογής σας.