Ελπ 30 - Η ποίηση του Άγγελου Σικελιανού

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 -- ενημερώθηκε στις 20/6

(Σημείωση: Μέχρι το τέλος Ιουνίου όλα τα κεφάλαια παραμένουν ανοικτά σε συνεχή εμπλουτισμό.)

ΕΝΝΟΙΕΣ - ΚΛΕΙΔΙΑ:

• Ομάδα των ποιητών του 1910
• Νιτσεϊκός υπεράνθρωπος
• Ελεύθερος στίχος
• Λυρική/δραματική ποίηση
• Αντιλογοκρατία
• Μυστικισμός
• Ελληνοκεντρισμός
• Δελφική Ιδέα
• Θρησκευτικός συγκρητισμός

Γενικά χαρακτηριστικά της γενιάς του 1910:

Δημιουργούν ποίηση φιλοσοφικών αναζητήσεων, μεγάλων οραμάτων και επικής έκτασης. Έχουν επηρεασθεί από τις ιδέες του Nitche και τη θεωρία του υπεράνθρωπου.

- Διαφορά με Καβάφη:
Εκπροσωπούν δυο διαμετρικά αντίθετα είδη ποίησης:
Καβάφης: δραματική ποίηση, βαθύτατα συγκρουσιακός, ειρωνεία θεμελιώδης τεχνική, προσγειωμένο πεζολογικό ύφος, εκφραστική λιτότητα, πνευματώδη, ειρωνική πεζολογία.
Σικελιανός: απόλυτη αρμονία και ενότητα στο ποιητικό του σύμπαν, παντελής απουσία ειρωνείας, μόνιμη έξαρση και λυρική μεταρσίωση, πληθωρική και συντακτική περίπλοκη ποίηση, υψιπετής λυρισμός.

Θεωρείται ο τελευταίος απόγονος της επτανησιακής ποίησης. Γνώση της γνήσιας λαϊκής γλώσσας. Οικείωση με τις δυτικές λογοτεχνίες. Επίδραση από Σολωμό.
Εντάσσεται γραμματολογικά στο πλαίσιο της ομάδας των ποιητών του 1910 (ποίηση φιλοσοφικών αναζητήσεων, μεγάλων οραμάτων, επικής έκτασης, υπό την επιρροή των ιδεών του Nietzsche - ο άνθρωπος πρέπει να υπερβαίνει τα όρια της παγιωμένης αντίληψης της ηθικής και να δημιουργεί με τη θέληση και τη δύναμή του μια ανώτερη τάξη πραγμάτων).

Η ποίηση του Σικελιανού χωρίζεται σε τρεις περιόδους:

1909 – 1917 = παγανιστική: έργα «Αλαφροΐσκιωτος», «Πρόλογος στη ζωή».

1917 – 1934: «Μήτηρ Θεού», «Πάσχα Ελλήνων».

1935 – 1947: Τραγωδίες.

Χαρακτηριστικά περιόδων

(1^η περίοδος 1909 – 1917):

Έργα παγανιστικά, υμνείται ο φυσικός κόσμος και κατέχουν πρωταγωνιστικό ρόλο οι αρχαίες ελληνικές θεότητες. Παγανιστικη, ύμνος κυρίως προς το φυσικο κοσμο, εμψυχωμενο από τις αιωνια παρουσες αρχαιοελληνικες θεοτητες-οι πιο εντονα αυτοαναφορικες, αυτοεγκωμιαστικες συνθεσεις του και τολμηρους μορφικους πειραματισμους του.

Annunzio και τον Σολωμό. Ως προς το περιεχόμενο, μας αποκαλύπτεται τόσο ο φυσικός όσο και ο πνευματικός κόσμος μέσω της σωματικής βίωσης. Το έργο αποτελεί αντίλογο στον «Δωδεκάλογο του Γύφτου» του Παλαμά, καθώς ο Γύφτος διακηρύσσει τον θάνατο των αρχαίων θεών, ενώ ο «Αλαφροΐσκιωτος» τη ζωντάνια του Ομηρικού κόσμου.

Αλαφροϊσκιωτος(1909): (αυτός που βλέπει τα αορατα μαγικα πνευματα)-πρώτο επισημο φανερωμα-τίτλος που παραπεμπει στη σολωμικη ποιηση ειδικά στους στιχους απο το τριτο σχεδιασμα των ελευθερων πολιορκημενων αλαφροϊσκιωτε καλε για πες αποψε τι δες;νυχτα γιοματη θαματα, νυχτα σπαρμενη μαγια-αντιλογος στην παλαμικη ποιηση (ειδικα του δωδεκαλογου του γυφτου) στο ποιημα αποκαλυπτει φυσικο και υπερφυσικο κοσμο-και άλλη παραπομπη στο σολωμικο εργο Η σκιά του Ομήρου -ενοτητα με τον τιτλο Ομηρος όπου ο αρχαιος ραψοδος εμφανιζεται να περπατα υπο την τρυφερη καθοδηγηση του αλαφροϊσκιωτου

Γραμμένος σε πρώτο ενικό πρόσωπο, υμνείται ο τόπος γέννησης του Σικελιανού (Λευκάδα), οι τοπικές παραδόσεις της και ο ίδιος ο ποιητής. Ως έργο έχει επηρεασθεί από τον Ιταλό ποιητή

Ραψωδιες του Ιονιου (1909): ομάδα ποιημάτων αισθησιαμσός και άισθημα γαληνης περιγραφή ιδιωτικών στιγμών του αφηγητη με συντροφια γυναικων στις ακτες του ιονιου-γραμμενα σε ανομοιοκαταληκτο δεκαπεντασυλλαβο-συνδυαζουν στοιχεια του δημοτικου τραγουδιου, της ποιησης του βαλαωριτη (εκλεπτυσμένα) και των ομηρικων επων ιδιως μεταφρασης οδυσσειας από πολυλά.

 

Προλογος στη ζωη (1915-17, 1947): πέντε συνθεσεις Συνείδηση της γης μου, συνειδηση της φυλης μου, Συνείδηση της γυναικας, Συνειδηση της πιστης, Συνείδηση της προσωπικης δημιουργίας (αυτό το 1947) –εδω ο αλαφροισκιωτος δινει τη θεση του σε έναν πιο ώριμο αφηγητη όχι της ένωσης με τη φυση αλλα τους βαθμους μυησης του στα μυστικα της ελληνικης φυσης, του έθνους, της γυναικας, της θρησκειας, της ποιητικης δημιουργίας=δημιουργος εθνικων προδιαγραφων-η σωματικη βιωση του αλαφροϊσκιωτου εδώ δινει τη θεση της σε πνευματικες διεργασιες-πρωτο δειγμα ελευθερου στιχου στην ελληνικη ποιηση (χωρίς μετρο και ομοιοκαταληξια)-περιπλοκη συντακτικη αναπτυξη, τεραστοιες παρομοιωσεις, νοηματικη σκοτεινοτητα, μυστικιστικο υποβαθρο (μυστικισμος=πιστη σε μια υπερβατικη αληθεια και βιωση μιας ενορατικης ενωσης με το θειο-αποκρυφιστικες λατρειες των αρχαιων όπως ελευσίνια μυστηρια όπου συχνα παραπέμπουν τα ποιηματα του σικελιανου-

Λυρικά α΄:  περιεχονται στον πρωτο τομο των απάντων-κομψα, εκφραστικα λιτα και μετρικα παραδοσιακα ποιήματα στους αντιποδες των ελευθεροστιχων Συνειδησεων- σειρά από διαυγη, ρεαλιστικης οξυτητας δοξαστικα στιγμιοτυπα της ζωης-γεματα σφριγος ψυχικη ευφορια και όχι σπανια, έκδηλο ενθουσιασμό- σε αυτα ορισμένα από τα καλυτερα και περισσοτερο δημοφιλη του ποιητη

Β' περίοδος (1917 – 1934):

Εν μερει χριστιανικη εν μερει δελφικη-στροφη του σικελιανου απο τολμηρους μετρικους πειραματισμους στον παραδοσιακο 15συλλαβο ΚΑΙ ενασχοληση εντατικη με τη Δελφικη Ιδεα πολλές διαλεξεις àεπιβραδυνονται αισθητα οι δημιουργικοί του ρυθμοί-

Χαρακτηριστικά έργων: Χριστιανικός & Δελφικός. Γράφει σε 15σύλλαβο. Ενασχόλησή του με τη Δελφική ιδέα.

«Μήτηρ Θεού»: και αυτό είναι πενταμερές ποίημα. Πρόκειται για ύμνο στην Παναγία, στη Γυναίκα, στη Μάνα Φύση. Έχει έντονο λυρισμό γιατί ο θάνατος δεν παρουσιάζεται ως τέλος της ζωής, αλλά ως πηγή ζωής μέσα στον αέναο κύκλο της δημιουργίας. Έχει επηρεασθεί από Γαλλικό συμβολισμό, από Ερωτόκριτο (τα διδάγματα) και Σολωμό (ζευγαρωτός 15σύλλαβος).

Πασχα των Ελληνων (1918-1935): εκτενες συνθεμα-ανολοκληρωτο-αφηγηση του χριστου με υλικο και απο τα αποκρυφα ευαγγελια-παρα, τα πρωτα αρχαιοελληνικης θεματικης (δειγμα θρησκευτικου συγκρητισμου ηδη εκδηλωμενου απο τη Συνειδηση της πιστης και το Μητηρ Θεου όπου χριστιανικα συμβολα και εικονες συνδυαζονται με παγανιστικη αποθεωση της φυσης)-αισθητη υποχωρηση καλλιτεχνικης τολμης-εργο για ευρυ αναγνωστικο κοινο-αφηγηση και στιχουργικη μορφη-φιλοδοξει να λειτουργησει ως δυναμικος παραγοντας εθνικης αναμορφωσης ιδιως τα κρισιμα χρονια μετα τη μικρασιατικη καταστροφη -22- Θέμα: η εκ νέου αφήγηση της ζωής του Χριστού, εμπλουτισμένη με στοιχεία από τα απόκρυφα Ευαγγέλια. Το έργο διέπεται από λυρισμό γιατί ο Χριστός νικάει τον Θάνατο. Σκοπός του έργου (όπως και η «Μήτηρ Θεού») να αποτελέσει παράγοντα εθνικής αναμόρφωσης λόγω της κρίσιμης περιόδου της Μικρασιατικής καταστροφής.

Ο Δελφικος Λογος. Η αφιερωση (1927)-σε συμβατικο ζευγαρωτο 15συλλαβο ουσιαστικα ενα ιδεολογικο μανιφεστο της δελφικης ιδεας-διακρινεται για την αισθαντικοτητα γλωσσας και εικονων

Γ' περίοδος (1935 – 1947):

Επίκεντρο η μεταφυσική διάσταση της ζωής. Ο λόγος είναι ταπεινός, φιλικός και αφηρημένος. Γράφει τραγωδίες που έχουν αρχαιοελληνική θεματική και ιδεολογικά υπερφορτωμένες και στην ουσία είναι λυρικά δράματα, δηλαδή ποίηση γραμμένη για να απαγγελθεί από σκηνής.

Αποτυχια δελφικης ιδεας-ωριμοτητα χρονου και διαψευση οραματων-κορυφωση της τεχνης του

Λυρικα Β΄: απο έμφαση στις αισθησεις και το φυσικο κοσμο μετατοπιζεται στη μεταφυσικη διασταση της ζωης-ο υψηλος ιερατικος τόνος –τρυφερες αποχρώσεις-από περηφανη εξαγγελια—φιλικη εκμυστηρευση.

Εδώ και οι τραγωδιες του Οδιθυραμβος του ροδου) αρχαιοελληνικη θεματικη όχι γνησια θεατρικα εργα όσο ποιηση να απαγγελθει απο σκηνης- χαρακτηριστικο τους η ιδεολογικη υπερφορτωση-

Θεματική: φύση και μύθος (αρχαιος μυθος όπως γερμανοι ρομαντικοι=ζωντανη παντα παρουσα δυναμη, αποκαλυπτικη πανανθρωπινων αληθειων)-μύθοι όχι απλά σύμβολα αλλά υπάρξεις που ζωοποιουν το φυσικο κοσμο. Παγανιστής ποιητής.
τρίτο αγαπημενο του θεμα η γυναικα και γενικοτερα ο ερωτας που κινει τη δημιουργια, βαθυτατα ερωτικος και αισθησιακος ύμνησε τη γυναικα ως ιερο συμβολο γονιμοτητας αλλα και ως μουσα του ποιητη (ερωτας συστατικο στοιχειο της ποιητικης δημιουργιας)
τεταρτη βασικη θεματικη ενοτητα η ιδια η ποιητικη και ο εαυτος του ως χαρισματικο λυρικο υποκειμενο.

Τεχνοτροπία:  ρομαντικος όχι σε όλα τα ποιηματα-εργαστηριακος με επιμονη επεξεργασία που δημιουργει κλασικες αρμονικες ποιητικες μορφες—αισθητες επιρροες και απο γαλλικο συμβολισμο και την καθαρη ποιηση όπου η έμφαση δινεται στη μελωδικη ενορχηστρωση του λογου, στον ήχο παρα στο νοημα-ειδοποιο στοιχειο της σικελιανικης γραφής=περιπλοκη, μακροπεριοδη συντακτικη αναπτυξη, μεγαλες παρομοιωσεις, πλουσιοι επιθετικοι προσδιορισμοι, δεξιοτεχνικη αφηγηματικη οργάνωση (η έντεχνη επαναληψη λεξεων ή φράσεων-κλειδιών δημιουργει υπογειες συνομιλιες αναμεσα στα μερη του ποιηματος –καποτε αναμεσα και σε σειρα ποιηματων)

Μορφολογια: μορφικη πρωτεϊκοτητα-συνεχως μορφικοι πειραματισμοι αναμεσα σε ακραια αντιθετες ποιητικες μορφες: απο αυστηροτατες τεχνικες προδιαγραφες όπως σονετο έως τον ελευθερο απο στροφες ομοιοκαταλημια ισοσυλλαβια και αυστηρη τηρηση του μετρου στιχο του Προλογου στη Ζωη

Γλώσσα: γλωσσικα στοιχεια απο ολες τις περιοδους νεοελληνικης, ομηρικη, κλασικα εως μεσαιωνικα (πατερικη γραμματεια) και νεοτερα-η συνθετη γλωσσικη διαστρωματωση του εργουτου αποτυπώνει τον ενιαιο χαρακτηρα της ιστορικης και πολιτισμικης παραδοσης του ελλ.εθνους-προβλημα τα πολλά παλαιοδημοτικα στοιχεια (ακραιοι τυποι της δημοτικης που δεν χρησιμοποιουνται πια)-ένθερμος δημοτικιστης (θυμα του γλωσσικου ζητηματος)

Ιδεολογία-κοσμοθεωρία

Σκέψη του καθορίζεται από το φιλοσοφικό ρεύμα της αντιλογοκρατίας (ιρρασιοναλισμός)=αντιδραση στις ορθολογικές αρχές του διαφωτισμού-πίστη στην ευτυχία και με την ενόραση, το ένστικτο, τη θέληση, το συναίσθημα-με αυτή την έννοια και ο ρομαντισμός και ο υπερρεαλισμός υπήρξαν ιρρασιοναλιστικά-λογοκρατία για εκείνον φοβερή ασθένειαàηθική και ιστορική εξάρθρωση της δύσης-ΕΝ ΤΟ ΠΑΝ-αυτό το όραμα βρίσκεται πίσω από το ποιητικό του εγχείρημα να συγκεράσει τις παραδόσεις του ελληνισμού (αρχαιοελληνικές-χριστιανικές-νεότερες λαϊκές) σε ένα σώμα=συλλογική πολιτισμική μνημη λαούàδυναμική αναγέννηση (παλιγγενεσία και ανάσταση)-στο ίδιο πλαίσιο και ο θρησκευτικό συγκρητισμός-δυναμικό σύμβολο Διόνυσου-Ιησού, μάνα-φύση/Παναγία-ελληνοκεντρική λοιπόν σκέψη (σημαντική επίδραση από Περικλή γιαννόπουλο φλογερο διανοητη μανιφέστα για ανωτερότητα ελληνικού πολιτισμού, φύσης και φυλής) στη συνέχεια διεθνική διάσταση-à Δελφική ιδέα (όραμα συνεργασίας και συναδέλφωσης των λαών με κέντρο τους Δελφούς)

Βασική γραμμη προσανατολισμου η πιστη στην ενοτητα, τη σφαιρικοτητα του παντος, στη συνολικη ψυχη του Κοσμου και στη συμπτωση της αισθαντικης ψυχης (του ποιητη) με το κεντρο του παντος-οραμά του ενας καθολικος θρησκευτικος μυθος που να συγκερασει τις πρωτογονικές μητριαρχικές θρησκειες με το αρχαιο ελληνικο πνευμα και αυτο με την ορφικη διδασκαλια και τα συμβολα του χριστιανισμου-αναμφισβητητα και ένας υπερτροφικός εγωκεντρισμός-όμως ίσως η ζωντανη παρουσια του Εγω να κανει τους οραματισμους αυτους να μην γίνονται «φιλοσοφια» αλλα να κρατουν αδιαπτωτη μια υψηλη μεθεξη και μυηση=η αναπαλλοτριωτη προσφορα της σικελιανικης ποίησης-

Ποιητική: ο τίτλος ποιητικών απάντων Λυρικός Βίος χαρακτηριστικός-η προφορικότητα του ποιητικού λόγου παραπέμπει στην αρχαιοελληνική παράδοση (ομηρικά έπη, πινδαρική ποίηση) είναι η ουσία του λυρισμού=δημιουργική ενέργεια χειμαρρώδη, πηγαία και αχαλίνωτη-ωστόσο η ποίησή του ελάχιστα προφορικήκαι πηγαία/περίπλοκη συνταξη.  Ο τίτλος πέρα από την έμφαση στην ποίηση ως ζωη και όχι στη γραφή υποδηλώνει την ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΚΗ  διάσταση της σικελιανικής ποίησης (στα περισσότερα ποιήματα πρωτοπρόσωπος αφηγητής με επιβλητική αυτοπεποίθηση)=απηχεί τις αρχές του ευρωπαϊκού ρομαντισμού και της αρχαΪκής περιοδου του ελληνισμου με κυριο πρότυπο τον πινδαρο=βαθεια αριστοκρατική αντίληψη για την ποίηση και τον ποιητή που συνδυάζει τις ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ-οραματιστή, προφήτη, ιερέα, μύστη και ο οποίος παίζει με το έργο του ζωτικό ρόλο στην κοινωνία όπου ανήκει-αυτή η εκλεκτική αντίληψη για την ποιητική δημιουργία που κυριαρχεί στα πρώτα έργα του σικελιανού (και που απωθεί αρκετους συγχρονους αναγνωστες ως ουτοπική και εκτός εποχής) υποχωρεί με τις δοκιμασίες της κατοχής όταν η φωνή του αποκτά περισσότερη ταπεινοφροσύνη και τραγικότητα.

ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΝΘΟΛΟΓΙΟΥ:

Άγγελος Σιλεκιανός (1884-1951):

«Στον Ακροκόρινθο» (359) -- Δραστηριότητα 6: Ποια αντίληψη για την ποιητική τέχνη εκφράζει (ως ποίημα ποιητικής):
Το ποίημα αποτελεί σονέτο, μια από τις δυσκολότερες μορφές της παραδοσιακής ποίησης. Η περήφανη διαβεβαίωση ότι μπορεί να τιθασεύσει το άλογό του: φανερώνει την καλλιτεχνική αυτοπεποίθηση του Σικελιανού, ο οποίος αισθάνεται απόλυτα ικανός να χειριστεί την ορμητική έμπνευσή του, υποτέσσοντάς την στην περιορισμένη μορφή του σονέτου.

«Παν» (359) -- Δραστηριότητα 2: Σε ποια ομάδα ποιημάτων του ανήκει και γιατί; Ομοιότητες με "Ακροκόρινθο":

Ανήκει στην α' περίοδο Λυρικά. Έκδηλα παγανιστικό. Τράγος: πανάρχαιο σύμβολο γονιμότητας και σεξουαλικής ορμής, σύμβολο του θεού Πανός. Σύνδεση φύσης - μύθου. Μεσημέρι: ιερή ώρα για τον Σικελιανό (η ενέργεια της φύσης βρίσκεται στην απώτερη έντασή της και αγγίζει το θείο). Εκφραστική λιτότητα, ρεαλιστική ακρίβεια, ανάλαφρος δοξαστικός τόνος, ευδαιμονική διάθεση.
Και τα δύο ποιήματα παγανιστικά. Καισ στα δύο μια γεμάτη ευδαιμονία περιγραφή ενός παραθαλάσσιου τοπίου. Και τα δύο εμψυχώνονται από μια α/ε θεότητα (Πάνας, Πήγασος). Και οι δύο θεότητες με μορφή απλού ζώου πλήρως ενσωματωμένου στο τοπίο. Φύση και μύθος συμπλέκονται με τρόπο εντυπωσιακά παρόμοιο.

«Γιατί βαθιά μου δόξασα» (361) -- Δραστηριότητα 1 ( + Μελαγχολία Ιάσωνος Κλεάνδρου Καβάφη): Να επισημάνετε θεματικές, εκφραστικές και υφολογικές αντιθέσεις. Τι λέει ο Σικελιανός για την ιδεολογία και την τέχνη του δημιουργού του;
Ήδη από τους τίτλους αντίθεση (μελαγχολία =/= δοξολογία). Αντίθεσξ και σε κλίμα (απαισιοδοξία =/= αισιοδοξία)
Μία κεντρική θεματική ομοιότητα (τα κίνητρα της ποιητικής δημιουργίας), πάνω στην οποία προβάλλονται οι ποικίλες διαφορές τους.
Καβάφης: ποίηση=πρόσκαιρο αντίδοτο στη γήρανση.
Σικελιανός: τη θεωρεί ως πιεστική ανάγκη έκφρασης ενός ευδαιμονικού βιώματος αρμονικής συνύπαρξής του με το σύμπαν (στον Σικελιανό δεν νοείται η έννοια της καταστροφής στον φυσικό κόσμο).
Ο χρόνος στον Καβάφη αδυσώπητος, στον Σικελιανό ευδαιμονική αιωνιότητα, ζωή και θάνατος συναιρούνται σε μια απόλυτη ενότητα.
Καβάφης: λιτό, πεζολογικό, κοφτό, χαμηλόφωνο ύφος.
Σικελιανός: παρομοιώσεις, επιθ. προσδιορισμοί, περίπλοκη σύνταξη προκειμένου να προβληθεί η αίσθηση της αρμονίας. Δοξαστικό, υψηλόφωνο ύφος.

«Μήτηρ Θεού» (361) -- (1917-1919): πενταμερες ποιημα-υμνος τοσο στην παναγια όσο και στη γυναικα ως μανα-φυση και μητρα της ζωής-συγχρονωνς και λυρική μελετη θανατου όπου ο θάνατος αναδεικνυεται σε πηγη ζωης μεσα στον αεναο κυκλο της δημιουργιας-αφομοιώνει διδαγματα του γαλικου συμβολισμου-ένα απο τα σημαντικώτερα δείγματα καθαρης ποιησης της νεοτερης ελλ.ποιησης (η καθαρη ποιηση =ακραια μορφη του συμβολισμου, δεν απευθυνεται στο μυαλο του αναγνωστη, έχει στοχ να του προξενησει αισθητικη απολαυση με το μετρο και τον ρυθμο που ειναι καθαρα ενδοποιητικά μεσα)-ζευγαρωτος 15συλλαβος (ερωτοκριτος + όψιμος σολωμος)

«Ιερά Οδός» (364) -- Δραστηριότητα 4: Να εντοπίσετε ίχνη θρησκευτικού συγκρητισμού. Επίσης, τα στοιχεία ωρίμανσης και νέου τόνου φωνής στη σικελιανή ποίηση:
στ. 44-50 όπου   το σύμβολο της Μάνας εμφανίζεται στην α/ε εκδοχή όσο και στη χριστιανική του εκδοχή.
Στους πρώτους στίχους: πληγή, ραγισματιά, ναυάγιο, ήλιος απειλητικός.. αλλοίωση του ευφορικού σύμπαντος του ποιητή. Σκότος ευπρόσδεκτο καθώς τον βυθίζει σε ένα απόλυτο λυτρωτικό σκοτάδι θείας αποκάλυψης. Το μήνυμα: αισιόδοξο, ότι θα έρθει μια στιγμή που σκλάβος και δυνάστης θα συμφιλιωθούν και τότε θα επέλθει η παγκόσμια αδελφοσύνη και αρμονία.
Η θεμελιώδης διαφορά: η αισιοδοξία εδώ  δεν εμφανίζεται ως μια δεδομένη εξαρχής ψυχική κατάσταση, αλλά ως αποτέλεσμα μια επίπονης διαδικασίας μύησης, ως ένα είδος κάθαρσης μετά το πάθος του ποιητή.
Επίσης, ο υψηλότονος λυρισμός έχει δώσει τη θέση του σε έναν τόνο ταπεινόφρονα, ο οποίος ωστόσο δεν στερείται μεγαλοπρέπειας.

«Στο έρμο χωράφι εκεί στη Σαλαμίνα» (368)

Δραστηριότητα 5: Με ποιον τρόπο αντιλαμβάνεται ο Σικελιανός την ποίηση και τον ρόλο του ως ποιητή;
α. ως άξιο συνεχιστή της ομηρικής ποιητικής παράδοσης
β. αποτίει έμμεσα φόρο τιμής στη σολωμική ποίηση, της οποίας προβάλλεται ως συνεχιστής
γ. ο αλαφροίσκιωτος Σικελιανός οδηγεί τον τυφλό Όμηρο προς το απάνω: συνδέει την ποιητική έμπνευση με τα βουνά, όπως ο πρόγονός του Αριστ. Βαλαωρίτης
δ. εμφανιζόμενος ως οδηγός το τυφλού Ομήρου: όχι ποιητικήέπαρση, αλλά ταπεινότητα, σεβασμό και πίστη προς τον αρχαίο ποιητή, τον οποίο αντιλαμβάνεται ως ζωντανή παρουσία και όχι ως νεκρή, παρωχημένη παράδοση όπως ο Παλαμάς.