14 Σεπτεμβρίου 1922 - Ημέρα μνήμης για τη γενοκτονία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας

 

ΣΚΑΣΜΟΣ ΒΑΡΒΑΡΟΙ....ΝΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ....

Η σημερινή επέτειος δεν προσφέρεται για εθνικιστικά πανηγύρια. Είναι μια ημέρα ντροπής για την ανθρωπότητα.

Μια ημέρα για την οποία η Τουρκία έπρεπε να απολογείται στο ανθρώπινο είδος και στο ΔΙΑΡΚΕΣ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ για τα φρικτά εγκλήματα που διέπραξε σε βάρος ανυπεράσπιστων αμάχων.

Ιδού πώς περιγράφει τις τουρκικές θηριωδίες ο Αμερικανός Πρόξενος στη Σμύρνη George Horton:

"Είναι ξεκάθαρο στο μυαλό μου ότι υπήρχε συγκεκριμένο σχέδιο  να καεί ο Χριστιανικός  τομέας της Πόλης μετά τη λεηλασία του.

Η ώρα για να αρχίσει η πυρκαγιά  έφτασε όταν ο άνεμος έπνεε αντίθετα από την τουρκική συνοικία.

Όταν  άρχισαν οι φωτιές , παρατήρησα «σίγουρα  οι τουρκικές αρχές  θα πούν ότι ο Ελληνικός στρατός  που οπισθοχωρούσε  έβαλε φωτιά στην πόλη ή πως το έκαναν οι Αρμένιοι.

ΜΗΝ ΠΙΣΤΕΥΕΤΕ ΛΕΞΗ...

Βρισκόμουν στην Χριστιανική συνοικία όταν άρχισαν οι φωτιές.

Σχεδόν όλοι οι Αρμένιοι, εκτός από εκείνους που είχαν βρεί άσυλο, είχαν ήδη ληστευτεί και δολοφονηθεί μια και δυο και περισσότερες μέρες  πριν ξεσπάσει η πυρκαγιά.

Ο Ελληνικός στρατός είχε περάσει ήσυχα από τα προάστια της  Σμύρνης, τρείς ή τέσσερις ημέρες νωρίτερα.

Ολόκληρη η πόλη βρισκόταν κάτω από τον πλήρη  στρατιωτικό έλεγχο  των Τούρκων  από το Σάββατο το απόγευμα..

Οι πυρκαγιές που κατέστρεψαν  την Σμύρνη, άρχισαν  την Τετάρτη αφού πρώτα κουβάλησαν μακρυά όλα τα λάφυρα  οι Τούρκοι, οι Τσέτες ή και οι δυό, έκαψαν την πόλη για να ξεφορτωθούν τα πτώματα  εκείνων που είχαν σφάξει  στα σπίτια και στους δρόμους της.

Οι στρατιώτες του Μουσταφά Κεμάλ  άναψαν τον δαυλό στην καταδικασμένη πολιτεία και την πυρπόλησαν  με συστηματικό τρόπο με στόχο να εξαλείψουν την χριστιανοσύνη από την Μικρά Ασία και να κάνουν αδύνατη  οποιαδήποτε μελλοντική επιστροφή των χριστιανών προσφύγων.

Βγήκα στο μπαλκόνι του Αμερικανικού Προξενείου για να δώ τι γίνεται.

Δεν έβλεπα παρά τεράστια μαύρα σύννεφα  καπνού.

Ξεπήδαγαν από μια μεγάλη σε έκταση περιοχή  επειδή η φωτιά είχε αρχίσει ταυτόχρονα σε πολλά σημεία.

Οι φλόγες καταβρόχθισαν την Αρμένικη συνοικία με τόση ταχύτητα, που ήταν σίγουρο ότι οι Τούρκοι  τις υποβοηθούσαν με εύφλεκτα υγρά.

Πεζοναύτες που στάλθηκαν εκεί ανέφεραν ότι είδαν τούρκους στρατιώτες να πετούν μέσα στα αρμένικα σπίτια κουρέλια μουσκεμένα με πετρέλαιο.

Τα κτίρια της Σμύρνης ήταν πολύ πιο εύφλεκτα απ’ ο,τι φαινόντουσαν σε μια τυχαία ματιά. Η πόλη είχε υποφέρει παλιότερα από σεισμούς και οι τοίχοι, κτισμένοι με πέτρες και ασβεστοκονίαμα, περιείχαν έναν ξύλινο σκελετό και δοκάρια αντιστήριξης για να μην πέφτουν εύκολα.

Μόλις ένας τοίχος ζεσταινόταν υπερβολικά από τη συνεχή φωτιά, τα ξύλινα δοκάρια άναβαν μέσα από το τσιμεντοκονίαμα και οι τοίχοι κατέρρεαν..

Καθώς η πυρκαγιά απλωνόταν και προχωρούσε προς τα κάτω, προς την προκυμαία όπου βρισκόταν τα όμορφα και καλοχτισμένα γραφεία, οι αποθήκες των μεγάλων αλλοδαπών εμπόρων και οι κατοικίες των πλουσίων Λεβαντίνων, Ελλήνων και Αρμενίων, ο κόσμος ξεχυνόταν προς την παραλία σε ένα ρεύμα που όλο μεγάλωνε.

Γέροι, νέοι, γυναίκες παιδιά, υγιείς και άρρωστοι . Αυτοί που δεν μπορούσαν να περπατήσουν μεταφέρονταν με φορεία ή πάνω στους ώμους των συγγενών τους.

Οι χιλιάδες των απελπισμένων προσφύγων συνωστίζονταν στη στενή προκυμαία, ανάμεσα στην καιόμενη πόλη και στα βαθιά νερά του κόλπου.

Πολύ συχνά τίθεται το ερώτημα «τί προσπάθειες έγιναν από του Τούρκους για να κατασβεστεί η πυρκαγιά στη Σμύρνη;»

Εγώ δεν είδα καμιά τέτοια προσπάθεια.

Αν ορισμένοι Τούρκοι έκαναν κάτι, επρόκειτο για μεμονωμένες προσπάθειες κατώτερων αξιωματικών  που δεν είχαν ενημερωθεί σωστά.

Υπήρχε  μεγάλος κίνδυνος οι απελπισμένοι και κατατρομαγμένοι άνθρωποι που κατέκλυζαν την αποβάθρα να χυμούσαν στις βάρκες και να τις βούλιαζαν στην απέλπιδα προσπαθειά τους να διασωθούν.

Στρατιώτες των ξένων αποστολών που αποχωρούσαν, έσπρωχναν στη θάλασσα, όσους κατάφερναν να επιβιβαστούν.

Η τελευταία εικόνα από την δύσμοιρη πόλη στο φως της ημέρας χαράχτηκε στη μνήμη μου: τεράστια σύννεφα, που ολοένα μεγάλωναν και ανέβαιναν στον ουρανό, μια στενή παραλία σκεπασμένη από ένα τεράστιο ανθρώπινο πλήθος  με τη φωτιά την πλάτη και τη θάλασσα μπροστά του και, αγκυροβολημένος σε μικρή απόσταση, ένας ισχυρός στόλος  από διασυμμαχικά πλοία να παρακολουθεί αμέτοχος.

Καθώς το καταδρομικό μας απομακρυνόταν από την τρομακτική    σκηνή και έπεφτε το σκοτάδι, οι φλόγες-που μαίνονταν τώρα σε μια τεράστια έκταση-γινόντουσαν όλο και πιο λαμπερές, παρουσιάζοντας μια σκηνή απαίσιας και παράξενης ομορφιάς.

Στην πυρπόληση της Σμύρνης δεν έλειπε τίποτα από την ωμότητα, την αγριότητα, την ακολασία και όλα εκείνα τα στοιχεία του ανεξέλεγκτου ανθρωπίνου μένους στη χειρότερη και απεχθέστερή  τους εκδοχή, που όταν τους δοθεί η ευκαιρία υποβιβάζουν τον άνθρωπο σ’ ένα επίπεδο κατώτερο και του αχρειοτέρου κτήνους.

Είτε αναφερόμαστε στον οργανωμένο στρατό του Κεμάλ, είτε στους Τσέτες, είτε στους απλούς Τούρκους κατοίκους της Σμύρνης, όλοι τους αδιακρίτως, ξεπέρασαν τον χειρότερο εαυτό τους, σφάζοντας, ληστεύοντας, βιάζοντας, ως επί το πλείστον αδύναμους και ανυπεράσπιστους ανθρώπους από τους οποίους αφού άρπαξαν τις περιουσίες τους, αφού βεβήλωσαν και δήωσαν τις οικίες τους, αφού τους ταπείνωσαν με ανείπωτα βασανιστήρια, που δεν χωράει νούς ανθρώπου, αφού ασέλγησαν επί των γυναικών τους, κάθε ηλικίας, στο τέλος τους σκότωσαν και για να κρύψουν τα εγκλήματά τους, διέπραξαν ακόμα ένα μεγαλύτερο, παραδίδοντας την πόλη στην καταστρεπτική μανία της φωτιάς.

Το ξεγύμνωνα γυναικών και ανυπεράσπιστων κορασίδων, ο προπηλακισμός γερόντων, ασθενών και αδυνάμων, η απροκάλυπτη άσκηση βίας με το σαρδόνιο χαμόγελο ικανοποίησης δεν έχει ιστορικό προηγούμενο.

Σε κάνει να ντρέπεσαι που ανήκεις στο ανθρώπινο είδος.

Οι τούρκοι αφέθηκαν ελεύθεροι να κορέσουν το φυλετικό και θρησκευτικό τους μίσος για σφαγές, βιασμούς και πλιάτσικο, ενώ σε απόσταση βολή ήταν ελλιμενισμένα πολεμικά πλοία των έως τότε συμμάχων, αλλά και των αμερικανών που παρακολουθούσαν αμέτοχα τη σφαγή του χριστιανικού πληθυσμού.

Μια και μόνο βολή θα ήταν αρκετή για να συνετίσει τον Κεμάλ και να τον αναγκάσει να δώσει εντολή να σταματήσουν οι σφαγές, οι βιασμοί και το πλιάτσικο.

Μια αποβίβαση ενός ένοπλου αγήματος στην προκυμαία, θα μπορούσε να δώσει την ευκαιρία σε χιλιάδες ψυχές να σωθούν.

Αυτή η απάνθρωπα αδιάφορη στάση των πολεμικών πλοίων των συμμάχων και των Αμερικανών είναι εξ ίσου υπεύθυνη για την καταστροφή της Σμύρνης.

George Horton, Πρόξενος των ΗΠΑ στη Σμύρνη

 

🔥 Η καταστροφή της Μεγάλης Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας 🔥

 

Η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας υπήρξε μια από τις σημαντικότερες και πιο αναγνωρισμένες βιβλιοθήκες, καθώς και ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα διάδοσης της γνώσης στην Αρχαιότητα. Ιδρύθηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. Στο ανακτορικό συγκρότημα της πόλης της Αλεξάνδρειας κατά την ελληνιστική περίοδο της Αρχαίας Αιγύπτου, η βιβλιοθήκη ήταν μέρος ενός ερευνητικού ιδρύματος γνωστό ως Museion, το οποίο ήταν αφιερωμένο στις μούσες, τις εννέα θεές των τεχνών. Η ιδέα για τη δημιουργία του μπορεί να ήταν πρόταση του Δημητρίου του Φαλήρου, ενός εξόριστου Αθηναίου πολιτικού, στον σατράπη της Αιγύπτου και ιδρυτή της δυναστείας των Πτολεμαίων, Πτολεμαίο Α' Σώτερ, ο οποίος, όπως και ο προκάτοχός του, Μέγας Αλέξανδρος, προσπαθούσε να προωθήσει η διάδοση του ελληνικού πολιτισμού. Ωστόσο, πιθανότατα δεν χτίστηκε μέχρι τη βασιλεία του γιου του, Πτολεμαίου Β΄ Φιλαδέλφου.

Λίγο μετά την ίδρυσή της άνοιξε δεύτερη βιβλιοθήκη, ανάλογη με την κύρια, αν και μικρότερη. Ένας μεγάλος αριθμός κυλίνδρων παπύρου αποκτήθηκε χάρη, κυρίως, στις χρηματοδοτούμενες πολιτικές των Πτολεμαίων βασιλιάδων για την απόκτηση κειμένων. Δεν είναι γνωστό πόσα ακριβώς έργα αποτελούσαν τις συλλογές του, αλλά υπολογίζεται ότι η κύρια στέγαζε τετρακόσιες ενενήντα χιλιάδες λογοτεχνικούς, ακαδημαϊκούς και θρησκευτικούς τόμους και η δεύτερη σχεδόν σαράντα τρεις χιλιάδες. Αυτές οι βιβλιοθήκες μεγάλωσαν τόσο πολύ που, επί Πτολεμαίου Γ' Ευεργέτη, δημιουργήθηκε εξάρτησή τους στο Σεράπειο της Αλεξάνδρειας.

Η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας ήταν ένα στολίδι της αρχαίας γνώσης. Φιλοξενούσε χιλιάδες ειλητάρια και χειρόγραφα που συγκέντρωναν τη γνώση των αρχαίων πολιτισμών, από έργα της ελληνικής φιλοσοφίας μέχρι επιστημονικά και λογοτεχνικά κείμενα από διάφορους πολιτισμούς. Ωστόσο, το τραγικό του πεπρωμένο γράφτηκε στις φλόγες και στην ερημιά.

Ο πιο γνωστός μύθος λέει ότι κατά την κατάκτηση της Αλεξάνδρειας από τον Ιούλιο Καίσαρα το 48 π.Χ., η βιβλιοθήκη κάηκε σε φωτιά που ξεκίνησε κατά λάθος κατά τη διάρκεια επίθεσης στον αιγυπτιακό στόλο. Αυτό το εμβληματικό γεγονός, αν και συζητείται ως προς την ιστορική του ακρίβεια, συμβολίζει την καταστροφική απώλεια τεράστιου πολιτιστικού πλούτου.

Κατά τη διάρκεια των αιώνων, η βιβλιοθήκη υπέστη πολλαπλές επιθέσεις και παραμέληση. Οι εμφύλιες αναταραχές, οι λεηλασίες και η φθορά του χρόνου συνέβαλαν στη σταδιακή παρακμή του. Η εξαφάνιση της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας αντιπροσώπευε όχι μόνο τη φυσική απώλεια των λογοτεχνικών θησαυρών της, αλλά και ένα πλήγμα στη δυνατότητα συνεχιζόμενης πνευματικής προόδου.

Η κληρονομιά του παραμένει ως υπενθύμιση του εφήμερου της ανθρώπινης γνώσης και των καταστροφικών επιπτώσεων της πολιτιστικής καταστροφής. Αν είχε επιζήσει, η επιρροή του θα μπορούσε να τονώσει περαιτέρω την επιστημονική και φιλοσοφική ανάπτυξη της ανθρωπότητας. Η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας εξακολουθεί να αποτελεί σύμβολο της ευθραυστότητας της γνώσης και της σημασίας της διατήρησης και προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς για τις επόμενες γενιές.

Η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, παρά την τραγική φυσική της εξαφάνιση, άφησε μια βαθιά πνευματική κληρονομιά που είχε απήχηση ανά τους αιώνες. Στην ακμή του, δεν ήταν μόνο ένα κέντρο μάθησης και σπουδών απαράμιλλο στον αρχαίο κόσμο, αλλά χρησίμευε επίσης ως φάρος πολιτιστικών και επιστημονικών ανταλλαγών. Μελετητές από όλο τον γνωστό κόσμο ταξίδεψαν στην Αλεξάνδρεια για μελέτη, έρευνα και συζήτηση, δημιουργώντας ένα χωνευτήρι ιδεών που τροφοδότησαν την πρόοδο στα μαθηματικά, την αστρονομία, την ιατρική και πολλά άλλα.

Η απώλεια της Βιβλιοθήκης ήταν ένα καταστροφικό πλήγμα για την ιστορία της ανθρώπινης γνώσης. Όχι μόνο κάηκαν πολύτιμα λογοτεχνικά και επιστημονικά έργα, αλλά διαγράφηκαν επίσης κρίσιμες συνδέσεις με το παρελθόν, περιορίζοντας την κατανόησή μας για τους αρχαίους πολιτισμούς και τη συμβολή τους στον σύγχρονο κόσμο.

Παρά τη φυσική καταστροφή, ο μύθος και ο θρύλος της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας έχει αντέξει, εμπνέοντας γενιές ερευνητών και συγγραφέων να φανταστούν τι θα μπορούσε να είχε επιβιώσει αυτό το κέντρο μάθησης. Η επιρροή τους έχει ξεπεράσει τον χρόνο και τον χώρο, υπενθυμίζοντάς μας τη σημασία της διατήρησης της γνώσης και της προστασίας της πολιτιστικής μας κληρονομιάς για τις επόμενες γενιές.

Huseyin Boyar

 

 

Σεπτεμβριανά 1955-2025: Μαρτυρίες και σπάνιες φωτογραφίες με αφορμή την 70ή θλιβερή επέτειο

Οι καταστροφές στο εσωτερικό του Ιερού Ναού του Αγίου Κωνσταντίνου από το πογκρόμ του 1955 (πηγή: Ένωσις Ομογενών εκ Κωνσταντινουπόλεως / the-hellenic-mosaic.gr)

«Η όλη ατμόσφαιρα ήταν ηλεκτρισμένη εναντίον των Ελλήνων, ότι κάτι θα συμβεί. Βρισκόμουν στις 5 το απόγευμα στον Τοπχανά, κοντά στην προκυμαία του Γαλατά. Εκεί, στο δρόμο που ανεβαίνει προς τα Ιταλικά Νοσοκομεία, βλέπω στρατιωτικά αυτοκίνητα και φορτηγά. Βλέπω να βγαίνουν άνθρωποι από μέσα, άλλοι με στρατιωτικά και άλλοι με πολιτικά.

»Ήταν στρατιώτες που βγάζαν τα στρατιωτικά και φορούσαν πολιτικά.

»[…] Κάπου στο άγαλμα του Ατατούρκ έβγαζαν πύρινους λόγους, οι οποίοι κατέληξαν μ’ αυτό το κάλεσμα: “Τώρα που χτυπήσαν και κατέστρεψαν το σπίτι του Πατέρα μας, κι εμείς να τους καταστρέψουμε τα σπίτια τους και τα μαγαζιά τους”. Δόθηκε το σύνθημα και όρμησαν αμέσως επάνω στα καταστήματα».

Με αυτά τα λόγια περιέγραφε το 2006 την απαρχή των θλιβερών γεγονότων που έμειναν στη συλλογική συνείδηση ως «Σεπτεμβριανά» ο Δημήτρης Καλούμενος, ο φωτορεπόρτερ που έδωσε εικόνα στη φρίκη του τουρκικού φανατισμού. Στη συνέντευξη που είχε παραχωρήσει τότε σε έναν από τους διαδόχους του στη θέσεη του επίσημου φωτογράφου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, τον Νικόλαο Μαγγίνα, ο Καλούμενος περιέγραφε λεπτομερώς όσα έζησε εκείνη τη νύχτα, αλλά και το πώς κατόρθωσε να φυγαδεύσει τα φιλμ με τα πολύτιμα ντοκουμέντα.

Από τις χαρακτηριστικές φωτογραφίες του Δ. Καλούμενου

Στο βιβλίο του Το θαύμα – Μια πραγματική ιστορία, ο Λεωνίδας Κουμάκης περιγράφει: «Το πρώτο κατάστημα που δέχθηκε επίθεση ήταν το καφενείο “Επτάλοφος” στην Πλατεία Ταξίμ. Ο όχλος εισέβαλε στο καφενείο σαν αγέλη μαινόμενων ταύρων και ισοπέδωσε τα πάντα: τζάμια, τραπέζια, καρέκλες, μπουφέδες, ποτήρια, φλιτζάνια. […]

»Λίγο παρακάτω ένα μπακάλικο με ιδιοκτήτες δύο Έλληνες ηλικιωμένους. Ο γέρος με ένα εκπληκτικό κουράγιο στάθηκε μπροστά στο μαγαζί του λέγοντας στον όχλο: “Φύγετε απ’ εδώ! Εμείς ζούμε σ’ αυτό το μέρος έξι γενεές και δεν μπορείτε να μας πειράξετε”. Ήταν τα τελευταία λόγια της ζωής του.

»Ο όχλος όρμησε επάνω του, σε λίγα λεπτά το μαγαζί του είχε διαλυθεί και ο γέρος ήταν το πρώτο θύμα της εφιαλτικής εκείνης νύχτας. Η γυναίκα του διασώθηκε κουρνιασμένη σε μια γωνιά, για να πεθάνει λίγο αργότερα από το σοκ που δέχθηκε εκείνο το βράδυ».

Η μανία είναι αποτυπωμένη στο πρόσωπο του φανατισμένου Τούρκου

Πρόσφατα, και χάρη στο «Μωσαϊκό» του Δήμου Καλαμαριάς, είδαν το φως της δημοσιότητας και άλλες φωτογραφίες από εκείνες τις τραγικές ώρες, με αντικείμενο κυρίως τις ελληνικές εκκλησίες που βρέθηκαν στο διάβα του αφηνιασμένου όχλου.

Ενδεικτικά, ανάμεσα στα «θύματα» ήταν ο Άγιος Νικόλαος και η Μονή Χριστού στον Γαλατά, η Μονή Ξηροκρήνης, η Αγία Κυριακή Κοντοσκαλίου και η Αγία Παρασκευή του Βαθύλακκου.

Σπασμένα μανουάλια, καμένες εικόνες, κατεστραμμένα τέμπλα και ιερά σκεύη μαρτυρούν τα όσα συνέβησαν. Η δημοσιοποίησή τους αποτελεί τεράστια συμβολή της Ενώσεως Ομογενών εκ Κωνσταντινουπόλεως Βορείου Ελλάδος. Επιλέξαμε κάποιες, μπορείτε όμως να τις βρείτε στο The Hellenic Mosaic μαζί με χιλιάδες άλλες ιστορικές φωτογραφίες από το 1821 έως σήμερα.

Ο ιερέας των Αγίων Θεοδώρων Βλάγκας και πατέρας του μητροπολίτη του οικουμενικού θρόνου Πέργης, Κ. Ευαγγέλου μετά τον τραυματισμό του κατά το πογκρόμ του 1955 (πηγή: Ένωσις Ομογενών εκ Κωνσταντινουπόλεως / the-hellenic-mosaic.gr)

Λείψανα Αγίας Τράπεζας που γλίτωσαν από τις επιδρομές του Πογκρόμ (πηγή: Ένωσις Ομογενών εκ Κωνσταντινουπόλεως / the-hellenic-mosaic.gr)

Η καταστροφή των ιερών σκευών του Ιερού Ναού του Αγίου Νικολάου του Γαλατά (πηγή: Ένωσις Ομογενών εκ Κωνσταντινουπόλεως / the-hellenic-mosaic.gr)

Η καταστροφή των ιστορικών κειμηλίων του Ναού της Ευαγγελίστριας της Ταυτάλας (πηγή: Ένωσις Ομογενών εκ Κωνσταντινουπόλεως / the-hellenic-mosaic.gr)

Στο βίντεο που ακολουθεί (από το πολύτιμο αρχείο της ΕΡΤ), μέσα από προσωπικές αφηγήσεις Κωνσταντινουπολιτών περιγράφονται περιστατικά και αποτυπώνονται εικόνες από τις καταστροφές και τις βιαιοπραγίες. Στη διάρκεια της εκπομπής του Κώστα Χριστοφιλόπουλου και του Δημήτρη Πανταζόπουλου προβάλλεται σπάνιο αρχειακό οπτικοακουστικό και φωτογραφικό υλικό, καθώς και πρωτοσέλιδα του Τύπου της εποχής.

Μιλούν οι: Δέσποινα Ισαακίδου, Μιλτιάδης Νικολαΐδης, Νικόλαος Ατζέμογλου, η δασκάλα και διευθύντρια του «Ζάππειου Παρθεναγωγείου» Μαρίκα Κοντοπούλου και ο Δημήτρης Καλούμενος.

Επίσης, ο καθηγητής Νεοκλής Σαρρής κάνει ιστορική αναδρομή στα γεγονότα, μιλά για την αντιμετώπιση των μειονοτήτων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και έπειτα από το κεμαλικό κράτος εντάσσοντας τα Σεπτεμβριανά στη μεθοδευμένη πολιτική διαδικασία εκτουρκισμού της τουρκικής οικονομίας η οποία ξεκίνησε το 1923.

Η εκπομπή προβλήθηκε το 1996 από την ΕΤ2 με αφορμή τα 41 χρόνια από τα «Σεπτεμβριανά» του ’55. Έτος παραγωγής: 1995.

πηγή:  https://www.pontosnews.gr/791772/san-simera-ston-ponto-kai-allou/septemvriana-1955-2025-martyries-kai-spanies-fotografies-me-aformi-tin/

Ελληνικό το λατινικό αλφάβητο

 

Το ποτήρι του Νέστορα Η αρχαία πόλη στη θέση Βιγλατούρι της Κύμης, που η αρχαιολογική σκαπάνη της αρχαιολόγου Έφης Σακελλαράκη έφερε στο φως, δεν είναι άλλη από την αρχαία Κύμη. Τα αρχαιολογικά ευρήματα της ανασκαφής έρχονται να επιβεβαιώσουν την ήδη υπάρχουσα άποψη, ότι το ιδιότυπο αλφάβητο της αρχαίας Κύμης είναι το λατινικό αλφάβητο.

Το αλφάβητο αυτό όπου το Σ γράφεται ως C, το Γ ως G, το Δ ως D, το Ξ ως X, το Ρ ως R, και το Υ ως U, αποτέλεσε την βάση που επάνω χτίστηκε το λατινικό αλφάβητο. Αλλά και άλλες πόλεις της Ευβοίας όπως η Ερέτρια και η Χαλκίδα είχαν το ίδιο αλφάβητο. Ακόμη φαίνεται ότι μέχρι να επικρατήσει οριστικά το ιωνικό αλφάβητο, κυκλοφορούσαν και άλλα.

Αν λάβουμε υπόψη ότι σήμερα αυτοί που δεν μιλούν Ελληνικά από μικρή ηλικία, αδυνατούν να προφέρουν τα γράμματα Δ, Γ, καθώς και μεμονωμένα το Μ, από το Π το Γ από το Κ και το Ν από το Τ, μπορούμε να υποθέσουμε ότι πιθανώς η διαφοροποίηση αυτή έγινε διότι ίσως αρκετοί από τους κατοίκους να ήταν ξενόφερτοι που αδυνατούσαν να προφέρουν τα παραπάνω γράμματα. Η ανάγκη αυτή οδήγησε στη δημιουργία του ιδιότυπου αυτού αλφαβήτου.

Ευβοείς και κυρίως Κυμαίοι περί το 770 και 760 π.Χ. ίδρυσαν στην Νότια Ιταλία την πρώτη τους αποικία στην νήσο Πιθηκούσες. Λίγα χρόνια αργότερα οι Πιθηκούσιοι ιδρύουν στην ηπειρωτική Ιταλία την Κύμη (σημερινή Κούμα). Η πόλις είχε μια φυσική ακρόπολη, και ήταν απρόσιτη από τις τρεις μεριές. Νέοι άποικοι από την Εύβοια, και την Τανάγρα αύξησαν τον πληθυσμό της. Μέχρι το 600 π.Χ. οι Κυμαίοι απλώνονταν βορείως στα Φλεγραία Πεδία, που πλαισιώνουν από βορρά τον κόλπο της Νεαπόλεως. Στη συνέχεια σε συνεργασία με τους Ροδίους, ιδρύουν την Παρθενόπη, προκάτοχο της σημερινής Νεάπολις. Στο ίδιο διάστημα εποικίζουν τα νησιά του κόλπου, Πανδάτειρα και Ποντία, που ονομάζονταν και Καπρέα (σημερινή ονομασία, Κάπρι).

Προς τιμή του Ηρακλή ιδρύουν την άτυχη, αλλά και τυχερή για μας σήμερα πόλη Ηράκλεια, σημερινό Ερκουλάνο. Η πόλη ήταν άτυχη, γιατί το 79 μ.Χ. με την έκρηξη του Βεζούβιου καταπλακώθηκε με πολλά μέτρα λάβας, και χάθηκε παντελώς για πολλούς αιώνες. Τυχερή όμως γιατί η αρχαιολογική σκαπάνη, έφερε στο φως μια πόλη της εποχής εκείνης ανέπαφη. Εκεί βρέθηκε και μια αξιόλογη βιβλιοθήκη με πολλούς τόμους από παπύρους, καρβουνιασμένους από την λάβα. Όμως οι σύγχρονοι μέθοδοι επέτρεψαν την ανάγνωση των. Αναφέρονται κυρίως στην επικούρειο φιλοσοφία, και στον επικούρειο φιλόσοφο της εποχής εκείνης Φιλόδημο, που οι γυναίκες, και το κρασί ήταν η αδυναμία του.

Μετακομίζοντας στη νέα τους πατρίδα οι Κυμαίοι, φαίνεται ότι έφεραν και το αλφάβητο τους. Την άποψη αυτή ενισχύει ένα ποτήρι του 8ου αιώνα π.Χ. προερχόμενο από τάφο που βρέθηκε στις Πιθηκούσες. Το γνωστό ποτήρι του Νέστορα, που έχει επιγραφή με χαρακτήρες από το αλφάβητο της Κύμης, και θεωρείται ως η αρχαιότερη ελληνική επιγραφή που βρέθηκε στην Δύση.

Στο ποτήρι αυτό διαβάζει κανείς: «Νέστορος ειμί εύποτον ποτήριον, ος δ’ αν τούδε πίησι ποτηρίου αυτίκα κήνον ίμερος αιρήσει καλλιστεφάνου Αφροδίτης» («Είμαι το γλυκόπιοτο ποτήρι του Νέστορα, όποιος πιει από αυτό το ποτήρι, αυτόν αμέσως θα τον κυριεύσει ο πόθος της Αφροδίτης με το όμορφο στεφάνι»). Αυτή η αναφορά στον Νέστορα αποδεικνύει ότι τα ομηρικά έπη ήταν πασίγνωστα στους Κυμαίους από τον 8ον π.Χ. αιώνα.

Από τους Κυμαίους το αλφάβητο το πήραν οι Ετρούσκοι, οι Τυρήνιοι και μετά οι Λατίνοι. Για την επιβεβαίωση των παραπάνω, μεταξύ των άλλων, ο Αμερικανός ιστορικός Γουίλ Ντιράν είπε: «Το αλφάβητο μάς προήλθε από την Ελλάδα διά μέσου της Κύμης». Ο Γάλλος Ακαδημαϊκός Πολ Φορ είπε: «Ποιος δεν ξέρει ότι το ετρουσκικό αλφάβητο είναι όλο δανεισμένο από τους Έλληνες της Κύμης».

Η αρχαιολογία, γράφει ο Ιταλός συγγραφέας Βαλέριο Μονφρέντι, στην περίπτωση της Πιθηκούσας είναι σε θέση όχι μόνο να επιβεβαιώσει το δεδομένο της γραπτής παράδοσης, αλλά επίσης, απροσδόκητα να αποκαλύψει ξανά το πολιτισμικό εύρος των αποικιών.

Ο Βολταίρος, ο επιφανέστερος των διαφωτιστών, είπε: «Επιθυμία μου είναι η ελληνική γλώσσα να γίνει κοινή γλώσσα όλων των λαών».

Ιωάννης Θεοδωρόπουλος

 

Γιατί οι Σπαρτιάτες δεν άφησαν γραπτή σοφία;

Στοὺς αἰῶνες ποὺ κύλησαν ἀπὸ τὴν ἀκμὴ τῆς Σπάρτης, κάτι φαντάζει παράδοξο: μιὰ ἀπὸ τὶς πιὸ ἰσχυρὲς πόλεις τῆς ἀρχαιότητας ἄφησε πίσω της... σιωπή. Ὄχι φιλοσοφικὰ ἔργα. Ὄχι ρητορικοὺς διαλόγους. Ὄχι ποιήματα ποὺ συγκλονίζουν. Μόνο ἀποσπάσματα τρίτων — λέξεις ξένων γιὰ τὴ Σπάρτη. Ἡ ἴδια δὲν μίλησε ποτέ.

Ἀλλὰ αὐτὸ δὲν ἦταν ἀδυναμία. Ἦταν ἐπιλογή.

Ἡ σπαρτιατικὴ παιδεία —ἡ ἀγωγὴ— δὲν καλλιεργοῦσε τὴν ἔκφραση, ἀλλὰ τὴ δράση. Δὲν ἐνθάρρυνε τὴ διανοητικὴ ἐκτροπή, ἀλλὰ τὴν αὐτοπειθαρχία. Τὸ ἰδανικὸ δὲν ἦταν ὁ φιλόσοφος μὲ τὴ γραφίδα, ἀλλὰ ὁ πολεμιστὴς μὲ τὸ δόρυ. Ἡ σκέψη ἔπρεπε νὰ χωρᾶ σὲ μία φράση. Ἂν μποροῦσε σὲ μία λέξη. Ἂν γινόταν, σὲ σιωπή.

Τὸ «λακωνίζειν» —νὰ λὲς λίγα καὶ οὐσιαστικὰ— δὲν ἦταν στύλ. Ἦταν δόγμα.

Ἡ πολυλογία θεωρούταν ὕποπτη. Ἡ σοφία, ἐπικίνδυνη ὅταν δὲν ὑπηρετεῖ τὸ σύνολο. Γι’ αὐτὸ καὶ κάθε φιλοσοφία ποὺ ξεστράτιζε πρὸς τὴν ἀμφισβήτηση, πρὸς τὴν ἀτομικότητα, δὲν εἶχε θέση στὴ Σπάρτη. Δὲν εἶχε μέλλον.

Τὸ πνεῦμα τους ὑπάρχει, ναί. Ὄχι σὲ χειρόγραφα, ἀλλὰ σὲ ἱστορίες:

Ὁ Λεωνίδας, ποὺ δὲν ρωτάει «πόσοι», ἀλλὰ «ποῦ εἶναι οἱ ἄνδρες».

Ὁ νεαρὸς Σπαρτιάτης ποὺ πεθαίνει μὲ τὴν ἀλεποῦ νὰ τοῦ ξεσκίζει τὰ σωθικά, χωρὶς νὰ βγάλει κραυγή.

Ὁ στρατιώτης ποὺ πετᾶ τὴν ἀσπίδα του καὶ δικάζεται, γιατί ἡ ἀσπίδα προστατεύει ὄχι τὸν ἑαυτό σου, ἀλλὰ τὴ φάλαγγα.

Δὲν ἔγραψαν, γιατί δὲν ἤθελαν νὰ ἐξηγήσουν τὸν κόσμο. Ἤθελαν νὰ τὸν ἀντέξουν.

πηγή