EAΠ.iΛΕkΤoi
Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο - Ελληνικός Πολιτισμός // Οδηγός επιβίωσης
Πέμπτη 6 Νοεμβρίου 2025
Ελληνική Γλώσσα - τροφός όλων των γλωσσών
Πέμπτη 25 Σεπτεμβρίου 2025
Ελληνική, η μόνη γλώσσα στον κόσμο που ομιλείται και γράφεται αδιαλλείπτως επί 4.000 έτη
Τα Ελληνικά είναι η μόνη γλώσσα στον κόσμο που ομιλείται και γράφεται συνεχώς επί 4.000 τουλάχιστον συναπτά έτη, καθώς ο Arthur Evans διέκρινε τρεις φάσεις στην ιστορία της Μηνωικής γραφής, εκ των οποίων η πρώτη από το 2000 π.Χ. ως το 1650 π.Χ.
Μπορεί κάποιος να διαφωνήσει και να πει ότι τα Αρχαία και τα
Νέα Ελληνικά είναι διαφορετικές γλώσσες, αλλά κάτι τέτοιο φυσικά και είναι
τελείως αναληθές.
Ο ίδιος ο Οδυσσέας Ελύτης είπε «Εγώ δεν ξέρω να υπάρχει παρά
μία γλώσσα, η ενιαία Ελληνική γλώσσα. Το να λέει ο Έλληνας ποιητής, ακόμα και
σήμερα, ο ουρανός, η θάλασσα, ο ήλιος, η σελήνη, ο άνεμος, όπως το έλεγαν η
Σαπφώ και ο Αρχίλοχος, δεν είναι μικρό πράγμα. Είναι πολύ σπουδαίο.
Επικοινωνούμε κάθε στιγμή μιλώντας με τις ρίζες που βρίσκονται εκεί. Στα
Αρχαία».
Ο μεγάλος διδάσκαλος του γένους Αδαμάντιος Κοραής είχε πει:
«Όποιος χωρίς την γνώση της Αρχαίας επιχειρεί να μελετήσει και να ερμηνεύσει
την Νέαν, ή απατάται ή απατά».
Παρ’ ότι πέρασαν χιλιάδες χρόνια, όλες οι ομηρικές λέξεις
έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα. Μπορεί να μην διατηρήθηκαν ατόφιες, άλλα έχουν
μείνει στην γλώσσα μας μέσω των παραγώγων τους.
Μπορεί να λέμε νερό αντί για ύδωρ αλλά λέμε υδροφόρα,
υδραγωγείο και αφυδάτωση. Μπορεί να μην χρησιμοποιούμε το ρήμα δέρκομαι (βλέπω)
αλλά χρησιμοποιούμε την λέξη οξυδερκής. Μπορεί να μην χρησιμοποιούμε την λέξη
αυδή (φωνή) αλλά παρ’ όλα αυτά λέμε άναυδος και απηύδησα.
Επίσης, σήμερα δεν λέμε λωπούς τα ρούχα, αλλά λέμε την λέξη
«λωποδύτης» που σημαίνει «αυτός που βυθίζει (δύει) το χέρι του μέσα στο ρούχο
σου (λωπή) για να σε κλέψει».
Η Γραμμική Β’ είναι και αυτή καθαρά Ελληνική, γνήσιος
πρόγονος της Αρχαίας Ελληνικής. Άγγλος αρχιτέκτονας Μάικλ Βέντρις,
αποκρυπτογράφησε βάση κάποιων ευρημάτων την γραφή αυτή και απέδειξε την
Ελληνικότητά της. Μέχρι τότε φυσικά όλοι αγνοούσαν πεισματικά έστω και το
ενδεχόμενο να ήταν Ελληνική…
Κυριακή 14 Σεπτεμβρίου 2025
14 Σεπτεμβρίου 1922 - Ημέρα μνήμης για τη γενοκτονία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας
ΣΚΑΣΜΟΣ ΒΑΡΒΑΡΟΙ....ΝΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ....
Η σημερινή επέτειος δεν προσφέρεται για εθνικιστικά
πανηγύρια. Είναι μια ημέρα ντροπής για την ανθρωπότητα.
Μια ημέρα για την οποία η Τουρκία έπρεπε να απολογείται στο
ανθρώπινο είδος και στο ΔΙΑΡΚΕΣ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ για τα φρικτά
εγκλήματα που διέπραξε σε βάρος ανυπεράσπιστων αμάχων.
Ιδού πώς περιγράφει τις τουρκικές θηριωδίες ο Αμερικανός
Πρόξενος στη Σμύρνη George Horton:
"Είναι ξεκάθαρο στο μυαλό μου ότι υπήρχε συγκεκριμένο
σχέδιο να καεί ο Χριστιανικός τομέας της Πόλης μετά τη λεηλασία του.
Η ώρα για να αρχίσει η πυρκαγιά έφτασε όταν ο άνεμος έπνεε αντίθετα από την
τουρκική συνοικία.
Όταν άρχισαν οι φωτιές
, παρατήρησα «σίγουρα οι τουρκικές
αρχές θα πούν ότι ο Ελληνικός
στρατός που οπισθοχωρούσε έβαλε φωτιά στην πόλη ή πως το έκαναν οι
Αρμένιοι.
ΜΗΝ ΠΙΣΤΕΥΕΤΕ ΛΕΞΗ...
Βρισκόμουν στην Χριστιανική συνοικία όταν άρχισαν οι φωτιές.
Σχεδόν όλοι οι Αρμένιοι, εκτός από εκείνους που είχαν βρεί
άσυλο, είχαν ήδη ληστευτεί και δολοφονηθεί μια και δυο και περισσότερες
μέρες πριν ξεσπάσει η πυρκαγιά.
Ο Ελληνικός στρατός είχε περάσει ήσυχα από τα προάστια
της Σμύρνης, τρείς ή τέσσερις ημέρες
νωρίτερα.
Ολόκληρη η πόλη βρισκόταν κάτω από τον πλήρη στρατιωτικό έλεγχο των Τούρκων
από το Σάββατο το απόγευμα..
Οι πυρκαγιές που κατέστρεψαν
την Σμύρνη, άρχισαν την Τετάρτη
αφού πρώτα κουβάλησαν μακρυά όλα τα λάφυρα
οι Τούρκοι, οι Τσέτες ή και οι δυό, έκαψαν την πόλη για να ξεφορτωθούν
τα πτώματα εκείνων που είχαν σφάξει στα σπίτια και στους δρόμους της.
Οι στρατιώτες του Μουσταφά Κεμάλ άναψαν τον δαυλό στην καταδικασμένη πολιτεία
και την πυρπόλησαν με συστηματικό τρόπο
με στόχο να εξαλείψουν την χριστιανοσύνη από την Μικρά Ασία και να κάνουν
αδύνατη οποιαδήποτε μελλοντική επιστροφή
των χριστιανών προσφύγων.
Βγήκα στο μπαλκόνι του Αμερικανικού Προξενείου για να δώ τι
γίνεται.
Δεν έβλεπα παρά τεράστια μαύρα σύννεφα καπνού.
Ξεπήδαγαν από μια μεγάλη σε έκταση περιοχή επειδή η φωτιά είχε αρχίσει ταυτόχρονα σε
πολλά σημεία.
Οι φλόγες καταβρόχθισαν την Αρμένικη συνοικία με τόση
ταχύτητα, που ήταν σίγουρο ότι οι Τούρκοι
τις υποβοηθούσαν με εύφλεκτα υγρά.
Πεζοναύτες που στάλθηκαν εκεί ανέφεραν ότι είδαν τούρκους
στρατιώτες να πετούν μέσα στα αρμένικα σπίτια κουρέλια μουσκεμένα με πετρέλαιο.
Τα κτίρια της Σμύρνης ήταν πολύ πιο εύφλεκτα απ’ ο,τι
φαινόντουσαν σε μια τυχαία ματιά. Η πόλη είχε υποφέρει παλιότερα από σεισμούς
και οι τοίχοι, κτισμένοι με πέτρες και ασβεστοκονίαμα, περιείχαν έναν ξύλινο
σκελετό και δοκάρια αντιστήριξης για να μην πέφτουν εύκολα.
Μόλις ένας τοίχος ζεσταινόταν υπερβολικά από τη συνεχή φωτιά,
τα ξύλινα δοκάρια άναβαν μέσα από το τσιμεντοκονίαμα και οι τοίχοι κατέρρεαν..
Καθώς η πυρκαγιά απλωνόταν και προχωρούσε προς τα κάτω, προς
την προκυμαία όπου βρισκόταν τα όμορφα και καλοχτισμένα γραφεία, οι αποθήκες
των μεγάλων αλλοδαπών εμπόρων και οι κατοικίες των πλουσίων Λεβαντίνων, Ελλήνων
και Αρμενίων, ο κόσμος ξεχυνόταν προς την παραλία σε ένα ρεύμα που όλο
μεγάλωνε.
Γέροι, νέοι, γυναίκες παιδιά, υγιείς και άρρωστοι . Αυτοί που
δεν μπορούσαν να περπατήσουν μεταφέρονταν με φορεία ή πάνω στους ώμους των
συγγενών τους.
Οι χιλιάδες των απελπισμένων προσφύγων συνωστίζονταν στη
στενή προκυμαία, ανάμεσα στην καιόμενη πόλη και στα βαθιά νερά του κόλπου.
Πολύ συχνά τίθεται το ερώτημα «τί προσπάθειες έγιναν από του
Τούρκους για να κατασβεστεί η πυρκαγιά στη Σμύρνη;»
Εγώ δεν είδα καμιά τέτοια προσπάθεια.
Αν ορισμένοι Τούρκοι έκαναν κάτι, επρόκειτο για μεμονωμένες
προσπάθειες κατώτερων αξιωματικών που
δεν είχαν ενημερωθεί σωστά.
Υπήρχε μεγάλος
κίνδυνος οι απελπισμένοι και κατατρομαγμένοι άνθρωποι που κατέκλυζαν την
αποβάθρα να χυμούσαν στις βάρκες και να τις βούλιαζαν στην απέλπιδα προσπαθειά
τους να διασωθούν.
Στρατιώτες των ξένων αποστολών που αποχωρούσαν, έσπρωχναν στη
θάλασσα, όσους κατάφερναν να επιβιβαστούν.
Η τελευταία εικόνα από την δύσμοιρη πόλη στο φως της ημέρας
χαράχτηκε στη μνήμη μου: τεράστια σύννεφα, που ολοένα μεγάλωναν και ανέβαιναν
στον ουρανό, μια στενή παραλία σκεπασμένη από ένα τεράστιο ανθρώπινο
πλήθος με τη φωτιά την πλάτη και τη
θάλασσα μπροστά του και, αγκυροβολημένος σε μικρή απόσταση, ένας ισχυρός
στόλος από διασυμμαχικά πλοία να
παρακολουθεί αμέτοχος.
Καθώς το καταδρομικό μας απομακρυνόταν από την
τρομακτική σκηνή και έπεφτε το
σκοτάδι, οι φλόγες-που μαίνονταν τώρα σε μια τεράστια έκταση-γινόντουσαν όλο
και πιο λαμπερές, παρουσιάζοντας μια σκηνή απαίσιας και παράξενης ομορφιάς.
Στην πυρπόληση της Σμύρνης δεν έλειπε τίποτα από την ωμότητα,
την αγριότητα, την ακολασία και όλα εκείνα τα στοιχεία του ανεξέλεγκτου
ανθρωπίνου μένους στη χειρότερη και απεχθέστερή
τους εκδοχή, που όταν τους δοθεί η ευκαιρία υποβιβάζουν τον άνθρωπο σ’
ένα επίπεδο κατώτερο και του αχρειοτέρου κτήνους.
Είτε αναφερόμαστε στον οργανωμένο στρατό του Κεμάλ, είτε
στους Τσέτες, είτε στους απλούς Τούρκους κατοίκους της Σμύρνης, όλοι τους
αδιακρίτως, ξεπέρασαν τον χειρότερο εαυτό τους, σφάζοντας, ληστεύοντας,
βιάζοντας, ως επί το πλείστον αδύναμους και ανυπεράσπιστους ανθρώπους από τους
οποίους αφού άρπαξαν τις περιουσίες τους, αφού βεβήλωσαν και δήωσαν τις οικίες
τους, αφού τους ταπείνωσαν με ανείπωτα βασανιστήρια, που δεν χωράει νούς
ανθρώπου, αφού ασέλγησαν επί των γυναικών τους, κάθε ηλικίας, στο τέλος τους
σκότωσαν και για να κρύψουν τα εγκλήματά τους, διέπραξαν ακόμα ένα μεγαλύτερο,
παραδίδοντας την πόλη στην καταστρεπτική μανία της φωτιάς.
Το ξεγύμνωνα γυναικών και ανυπεράσπιστων κορασίδων, ο
προπηλακισμός γερόντων, ασθενών και αδυνάμων, η απροκάλυπτη άσκηση βίας με το
σαρδόνιο χαμόγελο ικανοποίησης δεν έχει ιστορικό προηγούμενο.
Σε κάνει να ντρέπεσαι που ανήκεις στο ανθρώπινο είδος.
Οι τούρκοι αφέθηκαν ελεύθεροι να κορέσουν το φυλετικό και
θρησκευτικό τους μίσος για σφαγές, βιασμούς και πλιάτσικο, ενώ σε απόσταση βολή
ήταν ελλιμενισμένα πολεμικά πλοία των έως τότε συμμάχων, αλλά και των
αμερικανών που παρακολουθούσαν αμέτοχα τη σφαγή του χριστιανικού πληθυσμού.
Μια και μόνο βολή θα ήταν αρκετή για να συνετίσει τον Κεμάλ
και να τον αναγκάσει να δώσει εντολή να σταματήσουν οι σφαγές, οι βιασμοί και
το πλιάτσικο.
Μια αποβίβαση ενός ένοπλου αγήματος στην προκυμαία, θα μπορούσε
να δώσει την ευκαιρία σε χιλιάδες ψυχές να σωθούν.
Αυτή η απάνθρωπα αδιάφορη στάση των πολεμικών πλοίων των
συμμάχων και των Αμερικανών είναι εξ ίσου υπεύθυνη για την καταστροφή της
Σμύρνης.
George Horton, Πρόξενος των ΗΠΑ στη Σμύρνη
🔥 Η καταστροφή της Μεγάλης Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας 🔥
Η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας υπήρξε μια από τις
σημαντικότερες και πιο αναγνωρισμένες βιβλιοθήκες, καθώς και ένα από τα
μεγαλύτερα κέντρα διάδοσης της γνώσης στην Αρχαιότητα. Ιδρύθηκε τον 3ο αιώνα
π.Χ. Στο ανακτορικό συγκρότημα της πόλης της Αλεξάνδρειας κατά την ελληνιστική
περίοδο της Αρχαίας Αιγύπτου, η βιβλιοθήκη ήταν μέρος ενός ερευνητικού
ιδρύματος γνωστό ως Museion, το οποίο ήταν αφιερωμένο στις μούσες, τις
εννέα θεές των τεχνών. Η ιδέα για τη δημιουργία του μπορεί να ήταν πρόταση του
Δημητρίου του Φαλήρου, ενός εξόριστου Αθηναίου πολιτικού, στον σατράπη της
Αιγύπτου και ιδρυτή της δυναστείας των Πτολεμαίων, Πτολεμαίο Α' Σώτερ, ο
οποίος, όπως και ο προκάτοχός του, Μέγας Αλέξανδρος, προσπαθούσε να προωθήσει η
διάδοση του ελληνικού πολιτισμού. Ωστόσο, πιθανότατα δεν χτίστηκε μέχρι τη
βασιλεία του γιου του, Πτολεμαίου Β΄ Φιλαδέλφου.
Λίγο μετά την ίδρυσή της άνοιξε δεύτερη βιβλιοθήκη, ανάλογη
με την κύρια, αν και μικρότερη. Ένας μεγάλος αριθμός κυλίνδρων παπύρου
αποκτήθηκε χάρη, κυρίως, στις χρηματοδοτούμενες πολιτικές των Πτολεμαίων
βασιλιάδων για την απόκτηση κειμένων. Δεν είναι γνωστό πόσα ακριβώς έργα
αποτελούσαν τις συλλογές του, αλλά υπολογίζεται ότι η κύρια στέγαζε τετρακόσιες
ενενήντα χιλιάδες λογοτεχνικούς, ακαδημαϊκούς και θρησκευτικούς τόμους και η
δεύτερη σχεδόν σαράντα τρεις χιλιάδες. Αυτές οι βιβλιοθήκες μεγάλωσαν τόσο πολύ
που, επί Πτολεμαίου Γ' Ευεργέτη, δημιουργήθηκε εξάρτησή τους στο Σεράπειο της
Αλεξάνδρειας.
Η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας ήταν ένα στολίδι της αρχαίας
γνώσης. Φιλοξενούσε χιλιάδες ειλητάρια και χειρόγραφα που συγκέντρωναν τη γνώση
των αρχαίων πολιτισμών, από έργα της ελληνικής φιλοσοφίας μέχρι επιστημονικά
και λογοτεχνικά κείμενα από διάφορους πολιτισμούς. Ωστόσο, το τραγικό του
πεπρωμένο γράφτηκε στις φλόγες και στην ερημιά.
Ο πιο γνωστός μύθος λέει ότι κατά την κατάκτηση της
Αλεξάνδρειας από τον Ιούλιο Καίσαρα το 48 π.Χ., η βιβλιοθήκη κάηκε σε φωτιά που
ξεκίνησε κατά λάθος κατά τη διάρκεια επίθεσης στον αιγυπτιακό στόλο. Αυτό το
εμβληματικό γεγονός, αν και συζητείται ως προς την ιστορική του ακρίβεια,
συμβολίζει την καταστροφική απώλεια τεράστιου πολιτιστικού πλούτου.
Κατά τη διάρκεια των αιώνων, η βιβλιοθήκη υπέστη πολλαπλές
επιθέσεις και παραμέληση. Οι εμφύλιες αναταραχές, οι λεηλασίες και η φθορά του
χρόνου συνέβαλαν στη σταδιακή παρακμή του. Η εξαφάνιση της Βιβλιοθήκης της
Αλεξάνδρειας αντιπροσώπευε όχι μόνο τη φυσική απώλεια των λογοτεχνικών θησαυρών
της, αλλά και ένα πλήγμα στη δυνατότητα συνεχιζόμενης πνευματικής προόδου.
Η κληρονομιά του παραμένει ως υπενθύμιση του εφήμερου της
ανθρώπινης γνώσης και των καταστροφικών επιπτώσεων της πολιτιστικής
καταστροφής. Αν είχε επιζήσει, η επιρροή του θα μπορούσε να τονώσει περαιτέρω
την επιστημονική και φιλοσοφική ανάπτυξη της ανθρωπότητας. Η Βιβλιοθήκη της
Αλεξάνδρειας εξακολουθεί να αποτελεί σύμβολο της ευθραυστότητας της γνώσης και
της σημασίας της διατήρησης και προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς για τις
επόμενες γενιές.
Η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, παρά την τραγική φυσική της
εξαφάνιση, άφησε μια βαθιά πνευματική κληρονομιά που είχε απήχηση ανά τους
αιώνες. Στην ακμή του, δεν ήταν μόνο ένα κέντρο μάθησης και σπουδών απαράμιλλο
στον αρχαίο κόσμο, αλλά χρησίμευε επίσης ως φάρος πολιτιστικών και
επιστημονικών ανταλλαγών. Μελετητές από όλο τον γνωστό κόσμο ταξίδεψαν στην
Αλεξάνδρεια για μελέτη, έρευνα και συζήτηση, δημιουργώντας ένα χωνευτήρι ιδεών
που τροφοδότησαν την πρόοδο στα μαθηματικά, την αστρονομία, την ιατρική και
πολλά άλλα.
Η απώλεια της Βιβλιοθήκης ήταν ένα καταστροφικό πλήγμα για
την ιστορία της ανθρώπινης γνώσης. Όχι μόνο κάηκαν πολύτιμα λογοτεχνικά και
επιστημονικά έργα, αλλά διαγράφηκαν επίσης κρίσιμες συνδέσεις με το παρελθόν,
περιορίζοντας την κατανόησή μας για τους αρχαίους πολιτισμούς και τη συμβολή
τους στον σύγχρονο κόσμο.
Παρά τη φυσική καταστροφή, ο μύθος και ο θρύλος της
Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας έχει αντέξει, εμπνέοντας γενιές ερευνητών και
συγγραφέων να φανταστούν τι θα μπορούσε να είχε επιβιώσει αυτό το κέντρο
μάθησης. Η επιρροή τους έχει ξεπεράσει τον χρόνο και τον χώρο, υπενθυμίζοντάς
μας τη σημασία της διατήρησης της γνώσης και της προστασίας της πολιτιστικής
μας κληρονομιάς για τις επόμενες γενιές.
Huseyin Boyar
Σάββατο 6 Σεπτεμβρίου 2025
Σεπτεμβριανά 1955-2025: Μαρτυρίες και σπάνιες φωτογραφίες με αφορμή την 70ή θλιβερή επέτειο

Οι καταστροφές στο εσωτερικό του Ιερού Ναού του Αγίου Κωνσταντίνου από το πογκρόμ του 1955 (πηγή: Ένωσις Ομογενών εκ Κωνσταντινουπόλεως / the-hellenic-mosaic.gr)
«Η όλη ατμόσφαιρα ήταν ηλεκτρισμένη εναντίον των Ελλήνων, ότι κάτι θα συμβεί. Βρισκόμουν στις 5 το απόγευμα στον Τοπχανά, κοντά στην προκυμαία του Γαλατά. Εκεί, στο δρόμο που ανεβαίνει προς τα Ιταλικά Νοσοκομεία, βλέπω στρατιωτικά αυτοκίνητα και φορτηγά. Βλέπω να βγαίνουν άνθρωποι από μέσα, άλλοι με στρατιωτικά και άλλοι με πολιτικά.
»Ήταν στρατιώτες που βγάζαν τα στρατιωτικά και φορούσαν πολιτικά.
»[…] Κάπου στο άγαλμα του Ατατούρκ έβγαζαν πύρινους λόγους, οι οποίοι κατέληξαν μ’ αυτό το κάλεσμα: “Τώρα που χτυπήσαν και κατέστρεψαν το σπίτι του Πατέρα μας, κι εμείς να τους καταστρέψουμε τα σπίτια τους και τα μαγαζιά τους”. Δόθηκε το σύνθημα και όρμησαν αμέσως επάνω στα καταστήματα».
Με αυτά τα λόγια περιέγραφε το 2006 την απαρχή των θλιβερών γεγονότων που έμειναν στη συλλογική συνείδηση ως «Σεπτεμβριανά» ο Δημήτρης Καλούμενος, ο φωτορεπόρτερ που έδωσε εικόνα στη φρίκη του τουρκικού φανατισμού. Στη συνέντευξη που είχε παραχωρήσει τότε σε έναν από τους διαδόχους του στη θέσεη του επίσημου φωτογράφου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, τον Νικόλαο Μαγγίνα, ο Καλούμενος περιέγραφε λεπτομερώς όσα έζησε εκείνη τη νύχτα, αλλά και το πώς κατόρθωσε να φυγαδεύσει τα φιλμ με τα πολύτιμα ντοκουμέντα.

Στο βιβλίο του Το θαύμα – Μια πραγματική ιστορία, ο Λεωνίδας Κουμάκης περιγράφει: «Το πρώτο κατάστημα που δέχθηκε επίθεση ήταν το καφενείο “Επτάλοφος” στην Πλατεία Ταξίμ. Ο όχλος εισέβαλε στο καφενείο σαν αγέλη μαινόμενων ταύρων και ισοπέδωσε τα πάντα: τζάμια, τραπέζια, καρέκλες, μπουφέδες, ποτήρια, φλιτζάνια. […]
»Λίγο παρακάτω ένα μπακάλικο με ιδιοκτήτες δύο Έλληνες ηλικιωμένους. Ο γέρος με ένα εκπληκτικό κουράγιο στάθηκε μπροστά στο μαγαζί του λέγοντας στον όχλο: “Φύγετε απ’ εδώ! Εμείς ζούμε σ’ αυτό το μέρος έξι γενεές και δεν μπορείτε να μας πειράξετε”. Ήταν τα τελευταία λόγια της ζωής του.
»Ο όχλος όρμησε επάνω του, σε λίγα λεπτά το μαγαζί του είχε διαλυθεί και ο γέρος ήταν το πρώτο θύμα της εφιαλτικής εκείνης νύχτας. Η γυναίκα του διασώθηκε κουρνιασμένη σε μια γωνιά, για να πεθάνει λίγο αργότερα από το σοκ που δέχθηκε εκείνο το βράδυ».

Πρόσφατα, και χάρη στο «Μωσαϊκό» του Δήμου Καλαμαριάς, είδαν το φως της δημοσιότητας και άλλες φωτογραφίες από εκείνες τις τραγικές ώρες, με αντικείμενο κυρίως τις ελληνικές εκκλησίες που βρέθηκαν στο διάβα του αφηνιασμένου όχλου.
Ενδεικτικά, ανάμεσα στα «θύματα» ήταν ο Άγιος Νικόλαος και η Μονή Χριστού στον Γαλατά, η Μονή Ξηροκρήνης, η Αγία Κυριακή Κοντοσκαλίου και η Αγία Παρασκευή του Βαθύλακκου.
Σπασμένα μανουάλια, καμένες εικόνες, κατεστραμμένα τέμπλα και ιερά σκεύη μαρτυρούν τα όσα συνέβησαν. Η δημοσιοποίησή τους αποτελεί τεράστια συμβολή της Ενώσεως Ομογενών εκ Κωνσταντινουπόλεως Βορείου Ελλάδος. Επιλέξαμε κάποιες, μπορείτε όμως να τις βρείτε στο The Hellenic Mosaic μαζί με χιλιάδες άλλες ιστορικές φωτογραφίες από το 1821 έως σήμερα.




Στο βίντεο που ακολουθεί (από το πολύτιμο αρχείο της ΕΡΤ), μέσα από προσωπικές αφηγήσεις Κωνσταντινουπολιτών περιγράφονται περιστατικά και αποτυπώνονται εικόνες από τις καταστροφές και τις βιαιοπραγίες. Στη διάρκεια της εκπομπής του Κώστα Χριστοφιλόπουλου και του Δημήτρη Πανταζόπουλου προβάλλεται σπάνιο αρχειακό οπτικοακουστικό και φωτογραφικό υλικό, καθώς και πρωτοσέλιδα του Τύπου της εποχής.
Μιλούν οι: Δέσποινα Ισαακίδου, Μιλτιάδης Νικολαΐδης, Νικόλαος Ατζέμογλου, η δασκάλα και διευθύντρια του «Ζάππειου Παρθεναγωγείου» Μαρίκα Κοντοπούλου και ο Δημήτρης Καλούμενος.
Επίσης, ο καθηγητής Νεοκλής Σαρρής κάνει ιστορική αναδρομή στα γεγονότα, μιλά για την αντιμετώπιση των μειονοτήτων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και έπειτα από το κεμαλικό κράτος εντάσσοντας τα Σεπτεμβριανά στη μεθοδευμένη πολιτική διαδικασία εκτουρκισμού της τουρκικής οικονομίας η οποία ξεκίνησε το 1923.


